Stedendriehoek
ZUTPHEN – Nabestaanden van Gradus Johannes van ’t Hul onthulden zaterdag een straatnaambord met de naam van hun vader, opa en overgrootvader. De verzetsstrijder krijgt een eigen straat in de nieuwbouwwijk Hof van Wesse in het Zutphense Waterkwartier. In 2011 is postuum het Mobilisatie-oorlogskruis aan Gradus Johannes van ’t Hul uitgereikt. Namens de gemeente Zutphen was locoburgemeester Harry Matser aanwezig bij de onthulling.
Van ’t Hul, die ook op de Erelijst van Gevallenen staat vermeld in de hal van de Tweede Kamer van de Staten Generaal in Den Haag, krijgt zeven jaar na de postume uitreiking van het Mobilisatie-oorlogskruis zijn eigen straatnaam. In Zutphen zijn verschillende straten vernoemd naar Zutphense verzetsstrijders. Met het vernoemen van straten naar omgekomen verzetsstrijders wordt het respect en de waardering tot uitdrukking gebracht voor hen die zich in de oorlogsjaren in woord en daad teweer hebben gesteld tegen de bezetters.
Gradus Johannes van ’t Hul werd geboren in Zutphen op 17 maart 1899. Hij was in dienst als onderofficier van de KNIL (Koninklijk Nederlandsch Indonesisch Leger). Zijn vier kinderen zijn in Indonesië geboren. In 1940 was het gezin op verlof in Nederland. Op de dag dat het gezin zou terug gaan naar Indonesië, 10 mei 1940, brak de oorlog uit, waardoor zij niet konden terugkeren. In 1944 sloot hij zich aan bij de RVV (Raad Van Verzet). Hij werd commandant en werkte mede aan de wapendropping op ’t Grote Veld bij Lochem. Gradus van ’t Hul zat in het verzet, samen met de heren Bos, Hoogwerk, Lammers, Boxtart, De Haan en Luneberg.
Voor het verzet was Gradus veel op pad, met name ’s nachts. Hij was actief als wapeninstructeur, met name in de omgeving Lochem, Vorden en Steenderen. Op 28 december 1944 is hij verraden. De kinderen sliepen op de achterste kamer van hun huis aan de Emmerikseweg. Hij werd opgehaald door de Sicherheitsdienst. Zij hoorden hun vader nog in het Maleis tegen hun moeder zeggen dat er wapens in de pannen lagen en ‘zeg het Hendriks’. Daarna zagen zij dat hun vader, met een geweer op hem gericht, werd weggevoerd.
Hij werd weggevoerd naar Doetinchem. Daar werden alle zware jongens van het verzet naartoe gebracht. Eén tot twee weken is hij in Doetinchem geweest. Hij is op transpoort gezet naar Zutphen en van daaruit naar Duitsland. Op 2 februari 1945 is hij aangekomen in Wobbelin dichtbij Hamburg.
In deel 10 van zijn ‘Koninkrijk’ schrijft Loe de Jong over de deerniswekkende toestanden in kamp Wobbelin, waar aan alles gebrek was behalve aan ziekten, zoals vlektyfus. Op zijn verjaardag, op 17 maart 1945, is Gradus van ’t Hul overleden aan dysenterie. Pas in 2010 ontdekten de kinderen dat het graf van vader is gelegen in voormalig kamp Wobbelin in Duitsland. Daar hebben ze ook zijn portefeuille teruggekregen met daarin belangrijke papieren, familiefoto’s en ook munten uit Indonesië.
Over het verzetsverleden van Gradus is bekend, dat hij in de oorlog sectiecommandant Binnenlandse Strijdkrachten was, Gewest 5/Zutphen. Zijn specialiteit was het monteren van afgeworpen wapentuig. Hij trad op als wapeninstructeur. Verder werkte hij mee aan wapentransporten voor het verzet en probeerde hij de Duitsers te dwarsbomen door sabotage te plegen. Ook was hij de bekende verzetsstrijder F.C. Bosch behulpzaam bij onderbrengen van de onderduikers.
