Columns

GOED BEKEKEN | Ritueel

We zitten dicht op elkaar, de meesten van ons op kussentjes. Een zware wierookdamp hangt in de lucht. Ik tel drieëndertig bezoekers, en drie honden. Er kunnen gerust meer aanwezigen zijn, want ik ben met mijn hoofd niet bij het tellen; volgens mij ben ik in elk geval mijn geliefde en mezelf vergeten. We staan achteraan, in het keukentje. Vanuit daar hebben we prachtig zicht op de Soedanese koffieceremonie. Omer zit in meditatiehouding, hij heeft ons welkom geheten en legt uit wat samen koffie drinken betekent in zijn thuisland. Veel. Net zoals in ons thuisland, denk ik. Maar de rituelen, de ceremonies, staan meer centraal in Soedan.

Nog nooit had ik gehoord over Mahara. Laat staan dat ik er geweest was. Het bestaat al twee jaar, in ons eigen stadje. Een cacao-café. Verhuisd uit Amsterdam, van A naar Z. Op de Nieuwstad. De bezoekers zijn voor Bart gekomen. Hij schreef een persoonlijk, maatschappijkritisch en analytisch boek. Over zijn ervaringen als fietser over de wereld, en de lessen die hij daaruit destilleerde. De exemplaren werden in dozen bij hem thuis bezorgd. Hij liet ze een tijdlang staan, ongeopend. ‘Ik heb één boek uitgepakt en de kaft bekeken,’ vertelde hij. ‘Dat was het. Het moest bezinken.’
En nu zitten we hier. Voor Bart en zijn boek. We krijgen Soedanese koffie. Gastvrouw Michelle zorgt secuur voor de distributie. Iemand tokkelt op zijn gitaar in de vensterbank. De honden bekijken elkaar vanaf de plek waar ze liggen. De lijfelijke kennismaking, het snuffelritueel, heeft al eerder plaatsgevonden, op de stoep.
Het is van belang dat Soedanese koffie gemaakt wordt in gezelschap. De gasten moeten het aroma kunnen ruiken. De bonen worden gemengd met suiker en water, dit wordt aan de kook gebracht op een hout- of gasvuur. Gember en kardemom zijn vaak smaaktoevoegingen. Hoewel het koffiewater aan de Nieuwstad gewoon uit de waterkoker komt, smaakt de drank subtiel. We klinken op Barts boek en nippen in de warmte aan de warmte.
De schrijver komt op het podium zitten. Hij straalt en vertelt. ‘Ik weet nog goed dat ik voor het eerst alleen op pad ging op de fiets. Ik wilde geen doel hebben. Want dat is wat ons mensen altijd achtervolgt: we moeten een doel hebben. Nee dus, dat wilde ik niet. Dat was nog moeilijk. Want waar fiets je heen? Bij de eerste willekeurige kruising ging ik rechtsaf. Waarom? Geen idee. Vervolgens naar links, zomaar. En dat heb ik lang zo volgehouden.’
De gastvrouw vult zijn woorden graag aan. ‘Bart kwam hier in het begin altijd stilletjes binnen, om een of twee cacaotjes te drinken. Op zeker moment kwamen we erachter dat hij aan een boek werkte. Hij vertelde steeds opener over zijn reizen, en de manier waarop hij naar de wereld keek. Dat heeft hier in de huiskamer nogal wat stof doen opwaaien.’

Om het ritueel te vervolmaken en de temperatuur wat te temperen biedt ze iedereen een iced cacao aan. Ik smelt. Oké – óók van de hitte, maar vooral van haar gastvrijheid, op deze bijzondere plek. Ontdek hem zelf.