Stedendriehoek
In 2016 werd een gedenkteken onthuld ter herinnering aan alle psychiatrische patiënten die in de Tweede Wereldoorlog tijdens hun verblijf in het Groot Graffel, een voorganger van GGNet, omkwamen als gevolg van ontberingen, ziekten en oorlogsgeweld.
“Daarbij mogen we zeker niet vergeten de twintig joodse patiënten die door het naziregime in april 1943 werden weggehaald en nog dezelfde maand in het concentratiekamp Sobibor werden vermoord. Om hun namen niet te vergeten, werd vorig jaar een plaquette met hun namen aangebracht aan de oude Gasthuispoort op het terrein van GGNet”, vertelt Henk Mulder namens het Comité Herdenkingen Tweede Wereldoorlog Warnsveld.
Deze herdenkingen vinden plaats in het kader van het landelijk project Vergeten Slachtoffers. Bedoeld zijn de patiënten uit de psychiatrie en gehandicaptenzorg tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op donderdag 22 april vindt weer zo’n herdenking plaats. Mulder: “Ook gedenken we álle patiënten die op het kerkhof van Warnsveld begraven liggen, zonder dat er een naam boven hun graf staat. Tussen 1902 en 1960 zijn hier zeker 600 patiënten begraven in het zogenoemde vak D, het grasveld dat grenst aan het terrein van GGNet. Door een hek met elkaar verbonden. Zij hadden geen familie meer of die familie had geen geld om een begrafenis te kunnen betalen. Het begraven gebeurde altijd met veel respect. Bekend is dat een vroegere geneesheer-directeur bij elke begrafenis altijd passend gekleed aanwezig was.”
De herdenking geldt ook voor de rooms-katholieke patiënten die begraven liggen op de kleine begraafplaats achter op het terrein van GGNet. Aan het begin staat een bord waarop hun namen staan vermeld. Die aparte begraafplaats was nodig, omdat het vroeger gebruikelijk was dat rooms-katholieken alleen in gewijde grond begraven mochten worden.
Het gedenkteken werd op 4 mei 2016 gerealiseerd. Beeldhouwer Hein Smeerdijk maakte er een passend gedicht bij, waarvan de eerste regels luiden:
Toegedekt door aarde,
rusten zij, niet genoemd,
grassen en een enkele bloem
geven slechts hun ligplaats aan,
niet genoemd, maar toch hadden zij een naam.
De herdenking, ieder jaar sinds 2016, gebeurt in samenwerking met leerlingen van het Isendoorn College in Warnsveld. Zij hebben dit gedenkteken geadopteerd. In verband met de coronamaatregelen kunnen zij ook dít jaar niet aanwezig zijn. “Wel zal hun inbreng gehoord worden”, aldus Mulder. “Het programma omvat enkele gedichten, bloemen leggen en een minuut stilte, alsmede een ooggetuigenverslag van oud-verpleegster Frouwke Schip-Nauta.”
