Stedendriehoek
Een paar weken geleden ging dit hoekje letters over hoe een zwerm krassende kauwen boven de Nieuwstad een herinnering naar boven toverde. Ik dacht terug aan een radioprogramma waarin ik de Bulgaarse hoofdstad Sofia leerde kennen. Stap voor stap en stukje bij beetje. Als een koele dame, met warme handen. Die je pas voelt als ze je aanraakt. Het beeld bleef me bij.
Ik bedacht me dat de waardering voor mijn eigen stad op een vergelijkbare manier ontstaat. Ik noem het nu een beetje plechtstatig waardering, maar eigenlijk is het liefde.
Zutphen werd een dame, een vrouw.
Ze lonkte met haar oevers langs de IJssel, wendde zich af toen café De Deur maandagavond om tien uur de laatste ronde schonk en overstroomde me toen op mijn rondje Barlheze met mijn hond een buslading toeristen ons pad kruiste.
Alles wat aandacht krijgt, groeit – een waarheid als een kudde.
De liefde voor mijn stad is makkelijk als het de vergezichten boven de IJssel betreft, of een middag in de zon op een terras aan de Houtmarkt. Maar hij is er ook en misschien wel dieper, als ik op een ongebruikelijk vroeg tijdstip een hand van de schoonmaker achter het raam van de coffeeshop aan de Schupstoel een spinnenweb zie weghalen. Wanneer de haveloos geklede man die altijd plotseling opduikt voor de zoveelste keer vraagt of ik cash bij me heb. Als de bakker in de Beukerstraat de smekende blik van mijn hond keer op keer beloont met een wit bolletje.
Liefde kan plotsklaps toeslaan. Na dit kiemen gaat de ontwikkeling gestaag, in momenten. In lagen ook. Niet alleen die voor een stad. Het is universeel en organisch patroon dat net zo goed geldt voor de liefde tussen mensen, of die voor dieren.
Afgelopen zaterdag opende de expositie Zaad aan de Zaadmarkt. Kunstenaar Lot Brandt, woonachtig in Friesland, begon in 1999 aan een collectie zaden. Ze maakt ze van klei, hout, metaal, zand, papier en meer. ‘Zaad is een altijd aanwezig begin,’ zegt ze. ‘Het is klein en tegelijk groots, het omringt ons dagelijks.’ De rijkdom aan sensuele vormen stimuleert en intrigeert haar.
De zaden van Brandt zijn tot eind volgende maand te bewonderen in Dat Bolwerck, ruimte voor kunst en gedachten. Vanuit de kiemende oorsprong – het elkaar ontmoeten, het zaad – groeit en bloeit het organisme – een liefde, bijvoorbeeld. In lagen.
Sinds ik je ken, vormen zich lagen;
onder ons en tussen ons en boven ons
en achter ons, ja, ín ons zelfs ontstaan ze.
Lagen zachtheid, lagen veerkracht, lagen
vol herinnering en lagen herinterpretatie
van wat was of van wat nog zou kunnen komen.
Lagen hartstocht, lagen warmte, lagen lang
gekoesterd samen, lagen liggen, lagen lopen,
lagen gekte, lagen lach.
Lagen neurosen, lagen meetbaar, lagen
sfeer en lagen nu. Lagen verwondering
en lagen vrij van pijn.
En dan laag op laag op laag op laag met jou te willen zijn.
Eke Mannink is schrijver & voormalig stadsdichter van Zutphen. Vanuit het hart van de stad houdt ze wat ze ziet poëtisch tegen het licht. Want als je goed kijkt, zie je méér. Iedere week weer.
