Stedendriehoek
In Frankrijk kun je een petitie ondertekenen waarin boekwinkels tot essentiële voorzieningen worden verklaard, die open moeten blijven bij de strengste lockdown. Toen ik het las dacht ik: prachtidee. Het voedsel voor de ziel, dat even belangrijk wordt geacht als eten en drinken voor het lichaam.
Het initiatief tot de handtekeningenlijst komt van literatuurcriticus François Brunel. Vanaf afgelopen vrijdag moesten de Franse boekhandels dicht. Donderdagavond zag Brunel een lange rij klanten voor de deur van zijn eigen boekhandel in een Parijse wijk. ‘Dat duidt op een reusachtige honger, een enorm verlangen om de boekhandel te blijven bezoeken,’ schrijft hij. En hij benadrukt dat het sluiten van de winkels vooral winst voor commerciële reuzen als Amazon betekent.
Brunel noemt boekhandels dé plek om hoop en troost te vinden. Omdat boeken verhalen vertellen die duidelijk maken dat dingen niet zwart of wit zijn, maar eindeloos veel tinten hebben. ‘Het beste bataljon om obscurantisme het hoofd te bieden’, zo omschrijft hij ze.
In gesprek met pubers over deze materie hoorde ik mezelf deze Brunel verdedigen. De jonge generatie was allerminst overtuigd: ‘Je kunt boeken toch gewoon online aanschaffen, of online lezen? Echt een beetje té hoor, om ze essentieel te noemen.’
Ik boog deemoedig het hoofd, dacht aan de populaire jongerenleesclub Nescio, een initiatief van schrijver Bas Steman uit Zutphen en hoopte: misschien komt de waardering voor dwalen tussen boekenkasten wanneer ze iets ouder zijn.
Mijn gedachten gaan naar maart 2004, toen de uitrekendatum van mijn zwangerschap twee weken verstreken was. De verloskundige dirigeerde me linea recta naar het ziekenhuis: het kind moest eruit. De zorgvuldig ingerichte bevalplek in mijn knusse huisje achterlatend, bracht ik de hond naar een vriendin en ging met een koffer vol babykleertjes, een maxi-cosi (destijds een gloednieuw woord voor me) en het boek Elementaire deeltjes van de Franse filosoof Houellebecq op weg naar de afdeling verloskunde. Het was nieuw en zat nog in folie.
Zo kwam het ook weer uit het ziekenhuis: verpakt in plastic.
Als er namelijk iets is waar je niet aan toekomt, terwijl je aan het bevallen bent, dan is het wel lezen. Het ware elementaire deeltje was natuurlijk mijn pasgeboren dochter, het boek las ik pas toen zij een kleuter was.
Mocht het in Nederland ook nodig zijn, dan begin ik een actie om Van Someren en Ten Bosch, Boek en Buro, Primera, Boek en Co en alle andere boekhandels om ons heen open te houden. Misschien dat pubers korting kunnen krijgen?
Lezen is een beeldenfeest:
de letters dansen voor je geest
terwijl je leest. Terwijl je leest
verandert langzaamaan je geest:
iets wat nooit eerder is geweest
in jou, gaat nu beginnen.
Het verrast jezelf het meest,
je leest en leest en het geneest
een slecht gevoel, een hokjesgeest,
je treedt een wereld binnen
waar je nooit eerder bent geweest.
Ja – lezen is een beeldenfeest:
je reist, maar bent niet weggeweest.
En, dat verheugt me ’t allermeest:
het brengt je zelfs bij zinnen.
Eke Mannink is schrijver & voormalig stadsdichter van Zutphen. Vanuit het hart van de stad houdt ze wat ze ziet poëtisch tegen het licht. Want als je goed kijkt, zie je méér. Iedere week weer.
