Entertainment
Konrad Klapheck, gefotografeerd door Lothar Wolleh, ca 1970 ©Estate of Lothar Wolleh
Konrad Klapheck, Swing, Brother, Swing II, 2006, collectie Galerie Lelong, Parijs-New York, acrylverf op doek, 160 x 310 cm. Dit werk is te zien in de tentoonstelling Venus Ex Machina vanaf 6 juni.
Konrad Klapheck, Der Chef, 1965, Kunstpalast, Düsseldorf.
Museum MORE toont deze zomer een groot overzicht van het werk van Konrad Klapheck (1935, Düsseldorf). Een man die behoort tot de belangrijkste en meest interessante persoonlijkheden van de naoorlogse Duitse kunstgeschiedenis. Maar ook een kunstenaar die internationaal waardering oogstte, omarmd door verzamelaars in België, Zwitserland, Frankrijk, Italië en de Verenigde Staten.
De tentoonstelling Konrad Klapheck | Venus Ex Machina met zo’n zestig werken omspant zes decennia kunstenaarschap. Te zien in Museum MORE in Gorssel van 6 juni tot en met 26 september 2021.
Ype Koopmans, artistiek directeur Museum MORE: “Echt bijzonder aan Klapheck is dat je een hele eeuw kunstgeschiedenis terug ziet in hem. Zijn werk staat bol van de verwijzingen naar voorgangers, is tijdloos en tegelijkertijd verbijsterend actueel, telkens opnieuw. Bevriend met Joseph Beuys en Gerhard Richter, was Klapheck een van de drie vaderfiguren van de Rijnlandse kunstscene. Maar bovenal is hij een einzelgänger om wie je niet heen kunt in de moderne schilderkunst.”
Met zijn monumentale stillevens van sterk gestileerde apparaten en industriële objecten geeft Klapheck vorm aan iconen en demonen van de moderne tijd. Typemachines, naaimachines, strijkijzers, douchekoppen of schoenen transformeert hij tot menselijke archetypen. En met zijn keuze voor ironiserende, suggestieve titels versterkt Klapheck de psychologische of seksuele lading van zijn uiterst precies geschilderde onderwerpen.
Tegelijkertijd vervreemdend en ‘klassiek’ wordt hij afwisselend beschouwd als avant-gardekunstenaar en nazaat van de Neue Sachlichkeit, late surrealist of voorloper van popart. Al naargelang de kunstkritiek van dat moment, dichtte men hem een nieuwe positie toe. Klaphecks unieke oeuvre is echter nauwelijks in een stroming te vangen. Niet in de laatste plaats omdat hij na vier decennia machinestillevens schijnbaar plotseling zijn schilderijen ging orkestreren rondom de menselijke figuur. Een late stijlwisseling zoals maar weinig kunstenaars aandurven en overleven. Klapheck wel. Daarbij keert hij zijn eigen motief als het ware om: mannen en vrouwen verschijnen als bijna geabstraheerde, verkokerde en mechanische lichamen. Totemfiguren in een paradoxale, strenge wereld vol kleur.
“Mijn schilderijen vertellen een verhaal dat ik niet van plan was te vertellen. In zekere zin schreef het zichzelf, maar met mijn eigen systeem van formele regels, die me hielpen om de vergeten werelden van mijn jeugd aan het licht te brengen.”
Die jonge jaren van Klapheck in Düsseldorf zijn gevormd door het artistieke en academische milieu waarin hij opgroeide. Zijn ouders waren allebei gezaghebbende kunsthistorici en publicisten. Beiden waren hoogleraar aan de Düsseldorfer Kunstacademie en – als ware hij voorbestemd – zou hun zoon diezelfde positie gaan bekleden vanaf 1979. Vooral zijn moeder – zijn vader overleed vroeg – had een grote invloed op Klapheck. Door de talloze kunstboeken thuis en bezoeken van kunstenaars aan Villa Klapheck, onder wie Paul Klee en Max Ernst, raakte Klapheck doordesemd met toonaangevende Kulturschaffenden.
Vanaf de jaren 50 bezocht hij jazzconcerten van internationale musici die Duitsland weer aandeden. Wereldsterren als Louis Armstrong, Count Basie, John Coltrane en Thelonious Monk recenseerde Klapheck als muziekcriticus voor verschillende kranten. De echo van hun optredens zou pas veel later weer terugklinken in zijn werk. Hij zou een thuisreis inzetten naar vroegere onderwerpen, naar instrumenten en mensen. Naar een triomf van de herinnering. Deze Spätstil volstond aanvankelijk als iets waardevols en noodzakelijks voor de kunstenaar zelf, maar maakt veel duidelijk over de grondslagen van zijn totale oeuvre. De looproute van deze tentoonstelling is dan ook achterstevoren.
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd boek. Museum MORE is gevestigd aan Hoofdstraat 28 in Gorssel. Website www.museummore.nl
