Stedendriehoek
ZUTPHEN – Betsy Kerlen (1859-1932) heeft een straatnaambord gekregen in Zutphen. Voortaan is het – tot nu toe naamloze – fietspad langs de Leestense Laak tussen de Zuster Meyboomstraat en de Caro van Eycklaan het Betsy Kerlenpad.
Dit is niet zonder reden gebeurd: Betsy Kerlen heeft nationaal naam gemaakt als feministe; ze maakte zich rond 1900 hard voor onder andere sporten voor vrouwen, vrouwenkleding en vrouwenkiesrecht.
Betsy werd in 1859 geboren in Zutphen als Johanna Maria Elisabeth Kerlen. Haar vader, eveneens geboren te Zutphen, was schoenmaker, moeder kwam uit Nieuwer-Amstel (nu: Amstelveen). Het Nederlands Hervormde gezin woonde aan de Nieuwstad in Zutphen. Betsy had negen broers en zussen, van wie enkele op zeer jonge leeftijd overleden. Broer Nanning Adrianus (geboren in 1861) nam later de schoenmakerszaak van zijn vader over.
Zwemclub
Hoewel ongebruikelijk voor vrouwen ging Betsy zwemmen en fietsen. In 1886 – ze was toen al Zutphen uit; in 1880 verhuisde ze naar Amsterdam – was ze een van de oprichters van de eerste Nederlandse zwemclub voor vrouwen, de Hollandsche Dames Zwemclub (HDZ) te Amsterdam. Vanuit die club organiseerde ze al vrij snel een zwemwedstrijd en de opbrengst daarvan gebruikte ze om een zwemschool op te richten voor mindervermogende vrouwen en meisjes. Vanaf datzelfde jaar en tot 1916 was ze directrice van de Dagteeken- en Kunstambachtsschool voor Meisjes – een voorloper van de Gerrit Rietveld Academy.
Ondertussen had ze, in 1894, samen met Henriette van Loenen-de Bordes en Anna Hesterman de gemengde Amsterdamse wielerclub Allegro Moderato opgericht en was ze vanaf de oprichting in 1899 betrokken bij de Vereeniging voor Verbetering van Vrouwenkleding. Die vereniging pleitte voor kleding waarin vrouwen gemakkelijker konden bewegen en sporten. Kerlen was ook lid van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht en rond 1900 was ze presidente van de Amsterdamse afdeling van deze vereniging. Op 20 november 1932 overleed ze in Den Haag.
BNNVARA
Degene die de bühne op ging voor een straatnaambord voor deze ‘rasfeministe’ is Els Knaapen, redacteur bij het BNNVARA-radioprogramma Dijkstra & Evenblij ter plekke. In dit programma heeft Knaapen een rubriek ‘Meer Vrouw Op Straat’. Tijdens de uitzending die bijna een jaar geleden, op 19 maart 2023, werd uitgezonden vanuit de IJsselstroom in Zutphen brak zij een lans voor een straatnaambord voor Betsy Kerlen. De gemeente Zutphen heeft dit idee opgepakt. Wethouder Sjoerd Wannet: “Een straat vernoemen naar deze vrouw is een eerbetoon aan haar strijd voor gelijkheid en emancipatie. We hebben voor haar een passende locatie gevonden in Leesten-De Enk; daar zijn de straten vernoemd naar vrouwen die van lokale en landelijke betekenis waren. Het symboliseert de erkenning van de bijdragen van vrouwen onze samenleving. De in Zutphen geboren Betsy Kerlen past daar goed bij.”
Foto’s:
