Stedendriehoek
STEDENDRIEHOEK – De zon laat zich deze dagen volop zien en dat betekent dat de meesten van ons het liefst zoveel mogelijk buiten zijn, in de zon. Zonlicht is gezond, mits je rekening houdt met de temperaturen gedurende de dag en de zonnekracht van de zon. Naast verbranding van de huid is het oplopen van een zonnesteek een reëel risico als je te lang onbeschermd in de zon verblijft. Bleek zien, ernstig zweten, onsamenhangend praten, duizeligheid, kramp en hoofdpijn; het zijn een aantal van de veel geziene symptomen bij een zonnesteek. Je lichaam kan op dat moment de warmte niet meer verwerken als gevolg van ontregeling, oververhitting en een tekort aan vocht.
Het ontstaan van een zonnesteek
Op een warme zomerdag, waarop de zon zich continu en op volle sterkte laat zien, krijg je het – als het goed is – warm. Door transpireren verdampt zweet en koelt het lichaam af. Het is een van de automatisch werkende reacties van het lichaam op warmte, een chemisch proces dat onder optimale omstandigheden feilloos werkt. Maar als je op een bloedhete dag te weinig drinkt of te lang in de volle zon verblijft kan dit proces verstoord raken en kun je een zonnesteek oplopen. Als je in de warmte te weinig drinkt heeft je lichaam geen vocht meer om te verdampen en daarmee vindt er dus geen afkoeling plaats. Het gevolg is dat de temperatuur in het lichaam stijgt, maar daarnaast is er ook minder vocht om de bloeddruk op peil te houden. En dit is niet zomaar een korte oververhitting; een zonnesteek kan levensbedreigend zijn.
De symptomen verschillen per persoon en per situatie, maar veel voorkomende symptomen bij een zonnesteek zijn: hevig zweten, een bleek of juist heel rood gezicht, hoofdpijn, duizeligheid, braken, spierkrampen, ernstige vermoeidheid, slap voelen, flauwvallen, sterretjes zien, concentratieproblemen, extreme dorst en ‘gewone dingen’, zoals een glas neerzetten, niet goed kunnen uitvoeren.
Wat doe je wel bij een zonnesteek?
Als iemand de symptomen heeft van een zonnesteek, haal deze persoon dan direct uit de zon en leg hem of haar neer in een koelere omgeving. Houd eventueel een deken boven het slachtoffer voor schaduw, maar leg dit in geen geval óp het slachtoffer. Gebruik koel water of een natte handdoek om af te koelen. Als het mogelijk is laat je het slachtoffer niet te koude (sport)drank drinken. Koel eventueel verkrampte spieren. Als de toestand van de persoon niet heel snel verbetert of (steeds weer) het bewustzijn verliest, dan bel je direct 112.
Wat doe je beslist niet bij een zonnesteek?
Wat je vooral niet moet doen bij iemand met oververhitting is koelen met ijskoud water. Doordat je lichaam heel warm is staan de bloedvaten wijd open. Bij koelen bij ijskoud water zullen de bloedvaten vernauwen waardoor de warmte nog minder goed uit het lichaam kan. De oververhitting zal op deze manier alleen maar erger worden.
Hoe kom je de warme dagen op een gezonde manier door?
In Nederland zijn wij niet bekend met het fenomeen siësta, dé manier in Zuid-Europese landen om de daar veel voorkomende hitte te trotseren. Winkels sluiten in de middag de deuren en het openbare leven ligt gedurende het heetste moment van de dag volledig stil. In Nederland kennen wij wat minder langere perioden van langdurige hitte (hoewel de zomer in 2018 aardig zijn best deed) waardoor wij op een andere manier moeten omgaan met extreme warmte.
Pas je tempo een beetje aan tijdens hele warme dagen. Bedek in de zon je hoofd met een pet, hoed of doek in de zon, drink voldoende en nee… hiermee wordt geen alcohol bedoeld aangezien dit het lichaam opwarmt, eet voldoende (zout) en vermijd de zon tussen 12.00 en 15.00 uur.
Help kinderen, ouderen en dieren aan voldoende vocht en schaduw
Voor volwassenen is het gewoonlijk makkelijk te merken of er een vochttekort dreigt. Je krijgt dorst en gaat drinken. Voor kinderen en ouderen is dit soms minder goed merkbaar. Zo is bij ouderen de dorstprikkel minder sterk, waardoor zij minder snel merken dat ze dorst hebben. Voldoende drinken aanbieden is dus nodig. Dit geldt ook voor dieren. Zorg naast een koele plek altijd voor voldoende vers water. Zet een extra bakje water voor je huisdier neer. Veel dieren gaan hiermee spelen en maken zo hun pootjes nat, dé manier om af te koelen. En misschien wel de beste tip: laat dieren vooral met rust! Zij zoeken zelf de beste manier hoe om te gaan met warmte en zullen op het heetst van de dag vooral met rust gelaten willen worden.
De zomer komt er aan en ook al is Nederland niet het land voor een siësta, ons leef- en werkritme een beetje aanpassen tijdens hete zomerdagen kan zeker geen kwaad.
