Zorg
DEVENTER – Donderdag 10 november is het de landelijke Dag van de Mantelzorg. Nederland kent ruim vijf miljoen mantelzorgers en dit aantal neemt toe. Human-documentaireserie Kanaal Sociaal startte dinsdag 8 november om 22.20 uur op NPO 2 een serie met vijf mantelzorgers in en rondom Deventer en laat zien hoe loodzwaar het kan zijn.
Kanaal Sociaal is ook de naam van een lokaal radioprogramma in Deventer, gepresenteerd door Ria Mol. Als lid van het Sociale Team van de gemeente Deventer kent Ria de dilemma’s van mantelzorg maar al te goed. Om Deventenaren wegwijs te maken in ons zorgsysteem, presenteert zij vrijwillig het lokale radioprogramma Kanaal Sociaal, waaraan de serie haar naam ontleent. Via fragmenten uit haar radio-interviews met ervaringsdeskundigen, beleidsverantwoordelijken, wetenschappers en zorgprofessionals maakt zij in de tv-serie Kanaal Sociaal de balans op van onze piepende en krakende zorg. Technicus Fred Veeneman van Deventer Radio en Televisie (DRTV): “Wij zijn er best trots op dat onze omroep is gekozen en onze naam wordt gebruikt. Het geeft ook aan dat de kwaliteit van de opnames aan de hoge kant is. De uitzendingen van DRTV keren als een rode draad terug in de documentaireserie.”
Ria: “Het grootste probleem bij mantelzorg is niet het geld of een burn-out. Maar meer de behoefte aan tijd voor jezelf. Mantelzorgers worden geleefd, zonder zelf te leven. Dat is hun valkuil. Ze willen steun bieden, maar het gevaar is dat ze zelf op de achtergrond komen.”
Mantelzorgers
Sinds 2015 geeft de overheid de zorg voor hulpbehoevende mensen steeds meer over aan familie, vrienden en buren. Dit worden mantelzorgers genoemd. Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit de directe en sociale omgeving. Deze hulp gaat verder dan de zogenoemde ‘gebruikelijke hulp’. Denk aan zorg voor iemand die lichamelijk of geestelijk gehandicapt is, of psychische problemen heeft. De mantelzorgers moeten dit vaak combineren met hun eigen baan of gezin. Eén op de drie Nederlanders van 16 jaar en ouder geeft mantelzorg. Ondanks dat er ontwikkelingen zijn om het werk te verlichten zoals zorgrobots die kleine taken kunnen overnemen en het automatiseren van zaken zoals licht, deuren en temperatuur, voelt bijna tien procent van deze mantelzorgers zich zwaar belast.
In de documentaires zien we hoe mantelzorgers Seval, Louise, Mariska, Piet, Elly en Marloes zich non-stop inzetten voor hun naasten. Ze worstelen met de vraag of ze hun eigen leven ooit nog terugkrijgen; de zorg eist een steeds hogere tol van hen.
Non stop zorg
Eén van de mantelzorgers die hier in Kanaal Sociaal mee worstelt, is de 42-jarige Louise Wagenvoort. Met haar man Bert heeft ze een biologische melkveehouderij in Vorden. Van hun drie kinderen is zoon Mees meervoudig beperkt. “Eerst dacht ik dat wij niet interessant genoeg waren om te volgen. Tot onze ambulant begeleidster Anne zei dat ik allang niet meer weet wat ‘normaal’ is. Mees is bijna veertien, maar zit verstandelijk en emotioneel gezien op het niveau van een peuter. Hij is niet zindelijk en heeft bij alles aansturing nodig. Verder heeft Mees autisme en een ernstig verstoorde prikkelverwerking. Mees ziet geen gevaar, en dat betekent dat degene in zijn nabijheid – en dat ben ik dus – 24 uur per dag, zeven dagen in de week, aansta.”
Vooral dat jarenlang continu alert zijn breekt Louise op. De Vordense heeft door het mantelzorgen haar zorgeloosheid verloren. Wat Louise op de been houdt is, naar eigen zeggen, humor en relativeringsvermogen. “Naast uiteraard de liefde en steun van mijn gezin en de mensen om ons heen. Ik merk ook dat mijn veerkracht ongekend groot is, groter dan ik zelf dacht. Maar ik moet ook bekennen dat ik dit geen jaren mee ga volhouden.”
Mantelzorgondersteuning
Als mantelzorgers langere tijd zorg verlenen, lopen zij het risico overbelast te raken. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat zij zelf ziek worden, moeten stoppen met werken of hun sociale contacten verliezen. Daarom is het belangrijk om mantelzorgers te ondersteunen. MantelzorgNL biedt daarvoor verschillende hulpmiddelen: informatie, trainingen en advies.
Maar is er misschien ook nog een oplossing voor mantelzorgers als Louise? Kanaal Sociaal-presentatrice Ria Mol denkt aan een vorm van mantelzorgverlof. “Er is al zorg- en bevallingsverlof, dus waarom geen mantelzorgverlof? Zodat je de keuze hebt om minder te gaan werken om voor je kind of vader te zorgen. Verder vind ik dat er naar mantelzorg gekeken moet worden als werk, en dat daar ook een financiële vergoeding tegenover moet staan. Mantelzorg is feitelijk gezien een fulltime baan, alleen noemen wij dat niet zo. Maar mantelzorgers kunnen zich niet onttrekken aan die zorg of het even op pauze zetten. Dat de mantelzorger zich gezien voelt, die bewustwording is al een mooie eerste stap.”
Film Company New Amsterdam, die de documentaire heeft gemaakt, zegt in een reactie: “We hopen dat de serie een mooi publiek vindt en we zo het thema mantelzorg goed onder de aandacht kunnen brengen.” Kanaal Sociaal is de komende dinsdagen te zien op NPO 2, vanaf 22.20 uur.
