Stedendriehoek
GORSSEL – Ontdek hoe moderne en hedendaagse kunstenaars op baanbrekende wijze het klassieke thema baders verbeelden. De grote internationale tentoonstelling ‘Licked by the waves | Nieuwe baders in de kunst’ laat de voortdurende fascinatie zien voor dit onderwerp. Tientallen werken van 65 kunstenaars bieden een rijk spectrum aan verrassende visies op de badende mens. Van prachtig intiem tot ironisch en van klein en kwetsbaar tot spectaculair. De tentoonstelling is te zien in Museum MORE van 6 juli tot en met 6 oktober.
Springlevend
Het onderwerp baders heeft een lange kunsthistorische traditie die nog altijd springlevend blijkt. In de 19de eeuw verdwenen langzaam de klassieke voorwendselen om baders te schilderen. De Drie Gratiën, Venus en Diana uit de Griekse en Romeinse mythologie schoven naar de achtergrond, samen met de Bijbelse Eva en Susanna. Eeuwenlang waren zij de belangrijkste bloot badende vrouwen in de schilderkunst. Maar nu kreeg de nieuwe bader ruim baan, verscheen als fenomeen op zichzelf en begon in andere, moderne vormen te verschijnen. Kunstenaars gingen experimenteren. Half of geheel ontblote vrouwen – en soms mannen – werden in en om het water geschilderd, en plein air. Hoewel het onderwerp zich vaak buiten in de natuur bevindt, is het verre van natuurlijk. De bader is een kunstmatig maaksel dat vragen oproept over de weergave en verbeelding van het lichaam, over schoonheid, seksualiteit, toe-eigening en de mannelijke – of juist vrouwelijke – blik.
Vrouwelijk naakt is traditioneel omgeven met een gevoel van kwetsbaarheid en schaamte. De verhouding tussen toeschouwer en bader, tussen kunstenaar en muze kan – ook nu nog – een ongemakkelijk gevoel van voyeurisme opleveren. Met welke ogen kijken wij? Zien we een paradijs vol onschuld of zien we erotiek en lust? Ervaren we ontroering of misschien koele afstand bij het zien van de mens, naakt en onbeschermd.
Vloeibare elementen
Licked by the Waves (naar een gedicht van Walt Whitman) toont hoe kunstenaars van nu de mens laat spelen in watergolven, rimpelloos laat drijven of loom laat hangen aan een zwembadrand. In een zinderende zon of in het donker, bij nacht. Het plezier van een zintuigelijke ervaring kan van het doek afspatten. Een overgave aan water kan verstild zijn afgebeeld. De bader kan zelfs bijna één worden met vloeibare elementen. De badende mens in de kunst is niet alleen een (naakte) figuur, met benen en billen, in het water. De omgeving, de natuur, het waterlandschap, spelen minstens zo’n belangrijke rol. Een arcadische wereld in frisblauw en groen kan de bader omringen, maar strand, zee en horizon kunnen de mens ook omsluiten in een oranjerood broeierig watertheater. Een onderdompeling kan reinigen, bevrijden maar ook bedreigen.
Humor en confrontatie
Nieuwe baders in de kunst zijn soms ambigu. Een Ophelia-achtige figuur in diepdonker water zoekt verlossing van een trauma. In een badkamer bekijkt een mens het eigen lichaam in gefragmenteerde staat. We zien humor maar ook confrontatie. Aan een strand staart een jongetje met grote ogen naar waarschijnlijk een onaards mooie vrouw. Ze kan zo uit een commercial gestapt zijn. Ironie, parodie en fascinerende, eigenzinnige verwijzingen naar kunst, reclame en beeldcultuur gaan hand in hand. Een duik in een zee, rivier of bad is in de moderne en hedendaagse kunst een verkenning van een andere beeldtaal, maakt plaats voor nieuwe perspectieven en vormt tegelijkertijd een reactie op eeuwenoude stereotypen. Een reactie die de (jonge) kunstenaars ook adresseren door thema’s rondom gender, macht, etniciteit en kleur te verweven in hun werk.
Museum MORE is gevestigd aan Hoofdstraat 28 in Gorssel. Telefoon 0575-760300, e-mail info@museummore.nl en website museummore.nl
