Uniek inzicht in obsessieve zoektocht schilder

Zijn radicale en experimentele oeuvre kan zich gemakkelijk meten met het werk van gevierde landgenoten Francis Bacon en Lucian Freud. Uglow hield echter graag afstand tot de kunstwereld – was niet uit op stardom – en bouwde een reputatie op als échte artists’ artist. Bewonderd door collega’s vanwege zijn ‘gestructureerde schilderijen vol gecontroleerde en daarom krachtige emotie’. Euan Uglow werd onder andere bekend door verzamelaars als popster David Bowie en designer Paul Smith. En het feit dat één van zijn schilderijen nooit geëxposeerd mocht worden omdat de latere Mrs. Cherie Blair daarvoor naakt model heeft gestaan. De tentoonstelling is het eerste overzicht van Uglows schilderkunst buiten Groot-Brittannië. De tentoonstelling is te zien in Museum MORE, Hoofdstraat 28 in Gorssel, van 26 mei tot en met 1 september 2019.

Verrukking
‘How to connect the physical and the perceptive’? Dat was de vraag waarmee de Britse schilder Euan Uglow zich zijn hele werkende leven heeft beziggehouden. Hoe krijg je dat wat je vóór je ziet en waar je op een of andere manier verrukt van bent, nu zodanig op het doek dat je ook dáár, op dat stukje platte vlak, die verrukking ervaart? Voor Uglow was er maar één mogelijkheid: kijken en meten, meten en kijken, en schilderen. Een selectie van circa vijftig naakten, stillevens en landschappen, ondersteund door een twintigtal tekeningen, geeft de bezoekers van Painting Perception een uniek inzicht in die obsessieve zoektocht naar absolute perceptie.

Euan Uglow behoort tot de belangrijkste figuratieve schilders in Engeland uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Hij voerde het schilderen naar de waarneming, dat eind jaren dertig was herontdekt door de leden van de Euston Road School in Londen, tot een nieuw en ongekend hoogtepunt. Van William Coldstream, zijn leermeester en vriend, nam hij een methode over om de zichtbare werkelijkheid op te meten. Talloze markeringen op zijn schilderijen getuigen ervan. De streepjes, kruisjes en lijnen zijn de referenties waarnaar Uglow tijdens het schilderproces telkens weer terugkeerde. Wegschilderen deed hij ze niet, want juist dat proces was waar het hem om ging. Een esthetisch eindresultaat achtte hij van ondergeschikt belang.

Geometrie
Geometrie was zijn passie. Terwijl hij in zijn vroege werk zocht naar de geometrie die al in de werkelijkheid aanwezig was, zou hij later steeds meer de werkelijkheid dwingen zich naar de geometrie te vormen. In de afzondering van zijn atelier creëerde hij zijn eigen werkelijkheid, zorgvuldig gearrangeerde opstellingen – ‘set ups’ – voor een stilleven of een vrouwelijk naakt, zijn favoriete onderwerpen. Ooit vroeg hij een model te poseren als de piramide van Gizeh. Een ander model werd gevraagd haar haar af te knippen in een perfect horizontale lijn. Weer iemand anders schilderde hij vanaf een in hoogte verstelbare zitplaats, zodat hij alle lichaamsdelen exact recht van voren kon weergeven, zonder optische verkortingen.

Geholpen door markeringen en patronen op muren en vloeren en loodlijnen die vanaf het plafond naar beneden hingen, zette hij vanuit een gefixeerd punt in de ruimte de driedimensionale wereld over op het tweedimensionale vlak. De exacte kleur bepaalde hij door zijn hand tot een kokertje te maken en daar doorheen naar zijn onderwerp te kijken, om elke invloed van de omgeving uit te bannen. Een zo groot mogelijke objectiviteit, dat was waar Uglow naar streefde. Alleen op die manier kon hij naar eigen zeggen een poging doen om dat ene moment van gesublimeerde realiteit – the magical moment – te herscheppen. Het was een proces dat soms een dag, maar soms ook weken, maanden of zelf jaren in beslag nam. Echt af kwam het nooit, want de werkelijkheid gaat altijd door.

Wonder van de werkelijkheid
Het resultaat van Uglows bijzondere werkwijze zijn opvallend heldere en harmonieuze voorstellingen met een facetachtige structuur, die de ruimte met sculpturale, of beter gezegd architectonische precisie definiëren, die de aanwezigheid van een jonge vrouw, een stuk fruit of een stadsgezicht bijna letterlijk tastbaar maken. Het realisme van Uglow is geen vertaling of interpretatie van de wereld om ons heen, maar een gestold moment van intense waarneming. De kracht van dit werk is een paradox: de extreme objectiviteit van Uglows schilderijen maakt het wonder van de werkelijkheid alleen maar groter.

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd boek. Voor meer informatie, zie de website www.museummore.nl