Stedendriehoek
DEVENTER – Ongedurig drentelt een groepje toeristen heen en weer voor het Albert Schweitzerbeeld op de Brink. “Ja, daar komen ze!” roept een man met een grote Canon om zijn nek. Klokgelui en trappelende hoeven kondigen de komst van de Paardentram aan.
“Sorry dat we iets te laat zijn”, verontschuldigt eigenaar en koetsier Jan Schouwink zich. “We hadden wat oponthoud bij de sluizen. Er was veel lawaai en we nemen liever het zekere voor het onzekere met de dames”, zegt hij wijzend op de twee schimmels die vandaag de paardentram door de stad trekken. De vakantiegangers klimmen in de wagen, terwijl Jan het weer monstert. “Gelukkig niet zo heet als dinsdag. Op die dagen blijven we in Enschede. Boven de 25 graden is het niet meer te doen voor de paarden. Veel te warm. Beetje bewolkt en een drupje regen zijn wat ons betreft prima.
Als iedereen zit zet de Jan Plezier zich in beweging. Eerst een rondje over de Brink om de mensen op de terrassen te laten zien dat ze in de stad zijn. De bel klingelt en de wandelaars maken ruim baan. “Waarom hangen die paraplu’s hier overal in de stad?” wil één van de ‘reizigers’ weten. Christine, de dochter van Jan die meegaat ter ondersteuning en fungeert als gids, moet het antwoord schuldig blijven. “Het is bedoeld om uitdrukking te geven aan de gastvrijheid van deze Hanzestad”, zegt Jan terwijl hij de wagonette behoedzaam langs het terras en de kroeg op de hoek van de Walstraat laveert. “Dit vind ik de mooiste straat van Deventer. De Walstraat en de paardentram passen in hetzelfde tijdsbeeld. Ik ben blij dat we hier weer mogen komen. Twee jaar lang was het verboden gebied vanwege corona. Een dikke witte streep markeerde het midden van de straat en daar mochten wij niet overheen komen.”
Geroutineerde knollen
Het span voor de wagen, moeder Stella en dochter Amalia, lopen keurig in gelid door de drukke winkelstraat. “Het is belangrijk dat we een geroutineerde knol naast een jong dier laten lopen. Als er calamiteiten of paniek ontstaat, dan moet de koetsier samen met het meer ervaren paard de boel in bedwang kunnen houden. Een paard moet rijp zijn om in Deventer te kunnen lopen en dat vergt zeker drie jaar training. Niet alle paarden zijn er voor geschikt kan ik je vertellen. Om door de stad te kunnen lopen moeten het ‘koele kikkers’ zijn en niet te hoog in het bloed zitten. Zoals sommige van die Arabische paardjes: die zijn onrustig en stressgevoelig. Wij zijn erg afhankelijk van de goodwill van de paarden om de rit te laten slagen. We hebben nu een kleine 2000 kilo aan spierkracht voor de wagen, die zelf 800 kilo weegt. Zoals ze nu lopen met de oren losjes naar voren, hebben ze het helemaal naar hun zin. Uit de lichaamshouding kun je de geestelijke gesteldheid van het paard aflezen”, weet Schouwink, die stalhouderij Schouwink erve De Knollenhoeve heeft in Zuid-Esmarke, het Enschedese buitengebied.
Dames van plezier
In de zomerperiode komt hij op dinsdag en donderdag naar Deventer omdat het voor hem een feest is om met zijn paarden en dertig jaar oude koets door de binnenstad te rijden. Terwijl de paardentram langs de dames van plezier trekt, vertelt Jan waarom hij zo graag in de Koekstad komt. “De mensen in Deventer zijn spontaan en vriendelijk. We hebben het gevoel dat we hier op handen gedragen worden. Als een geparkeerde auto bijvoorbeeld de boel blokkeert, dan wordt er van alles ondernomen door buurtbewoners om de boel op te lossen. In Enschede werkt dat niet zo. Daar is de sfeer ook heel anders. Deventer wordt ook wel Klein Amsterdam van het oosten genoemd. Waarom?”, herhaalt hij de vraag terwijl hij op de etalages onderaan de brug wijst en ondeugend lacht. “Daarom…het is nu behoorlijk afgeslankt. Toen we hier twintig jaar geleden begonnen zat het van begin tot einde helemaal vol met dames. Voor ons was het destijds ook een beetje een attractie natuurlijk. Jammer dat het weg is, het was altijd een belevenis.”
Zes rondjes
De paardentram beweegt zich rustig tussen het verkeer de Welle op. Er waait een lekker windje. “Dit is heerlijk. We doen zes rondjes met een kwartier pauze, waarin de paarden de gelegenheid hebben om iets te drinken, maar dat doen ze niet allemaal. Sommigen wachten tot ze weer bij de trailer zijn. Dan valt er ook iets van spanning van ze af, denk ik. We hebben een loods in het Havenkwartier en daar staat onze koets. We rijden op en neer met de paarden in een trailer. We hebben verschillende stellen waar we mee werken. Het zijn betrouwbare paarden en gemiddeld lopen ze bij ons twintig jaar mee, daarna mogen ze met pensioen. Ze zijn goed getraind en kunnen goed tegen harde muziek. Volgende maand gaan we naar een Schuttersfestijn in Duitsland; daar krijgen ze heel wat voor de kiezen, maar ze blijven rustig. Ook hier in Deventer doen we georganiseerde tochtjes op afspraak tot acht personen. Dat moet je van tevoren boeken. De rondritjes op dinsdag en donderdag hoeven niet van tevoren geboekt te worden. Iedereen kan van onze bijzondere toeristische attractie genieten, jong en oud. Voor velen is het een bijzondere kennismaking met de binnenstad van Deventer. Genieten van de ruim half uur durende rit door de historische binnenstad. Ons startpunt is aan het begin van de Brink, ter hoogte van de Pennickshoek.”
De vertrektijden van de paardentram zijn om 12.00, 12.45, 13.30, 14.15, 15.00 en 15.45 uur. De kosten bedragen voor volwassenen €6,-, kinderen tot 12 jaar betalen €4,-. Alleen contante betaling, geen pin. Zodra bekend is dat het een warme dag zal worden – 25 graden of hoger – wordt op de dag zelf bepaald of de tram zal gaan rijden… dit in het belang van de paarden en toeristen.
Voor meer informatie, zie: www.deventer.info/agenda-item/104648/paardentram
