Stedendriehoek
APELDOORN – Op vrijdag 17 april is het precies 75 jaar geleden dat Apeldoorn werd bevrijd door de geallieerden. Bij Het Sluisje, aan Kanaal Noord, staat een monument dat een bijzonder verhaal vertelt. Op 16 en 17 april 1945 is Apeldoorn maar ternauwernood ontsnapt aan een hevige Canadese beschieting. De verzetsmannen Gijs Numan en Albert van de Scheur hebben dit weten te voorkomen.
De geallieerden dachten dat er hevige tegenstand was van de nazi’s om Apeldoorn te bevrijden, maar niets was minder waar: de bezetters trokken zich juist terug. De Canadezen, die hier niets van wisten, planden daarom een grote aanval op Apeldoorn. Dit was volgens hen de beste manier om Apeldoorn te bevrijden. Enkele leden van het verzet hoorden van deze plannen. Er moest snel gehandeld worden om de aanval te voorkomen.
In een kelder van een garage, dicht bij de Deventerbrug, zaten een aantal Duitse soldaten. Numan en enkele anderen wisten hen te overtuigen dat ze zich beter konden overgeven. Zij leverden hun wapens in en werden in de kelder opgesloten.
In de nacht van 16 op 17 april stak Gijs Numan, met Albert van der Scheur als gids, het Kanaal over bij Het Sluisje om de Canadese bevrijders te bereiken. De Canadese commandant geloofde in eerste instantie niet dat de bezetters zich hadden teruggetrokken. Pas toen Gijs Numan aanbood om de gevangengenomen Duitsers op te halen en te verhoren, besloot de commandant de aanval af te blazen.
Zoals afgesproken, schoot Gijs Numan in de vroege morgen van 17 april drie lichtkogels af als sein dat alles veilig was. Een enorm lawaai vulde de Deventerstraat. Er kwamen tanks aanrijden… de bevrijding van Apeldoorn was begonnen!
Tegen 04.30 uur ’s ochtends hadden de bevrijders de oostkant van Apeldoorn stevig in handen. Direct daarna gaf de Canadese commandant orders aan de andere regimenten om bij zonsopgang de stad binnen te trekken. Midden op de ochtend was het noordwesten en het centrum van Apeldoorn bevrijd. Om ongeveer 09.00 uur in de ochtend kwamen de eerste troepen aan bij Paleis Het Loo. Een klein half uur later wapperde de Nederlandse vlag boven het bordes. Zo werd Apeldoorn bevrijd.
Het jubileum van de bevrijding wordt tevens gevierd met de opening van de Canadian Walk: een nieuwe, gemarkeerde wandelroute waarbij met alleen een mobieltje de volledige geschiedenis van de Apeldoornse bevrijding door de Canadese bevrijders te ontdekken is. Tijdens het lopen van de route kunnen wandelaars door middel van een app 30 bijzondere en persoonlijke verhalen over de geschiedenis van Apeldoorn in de Tweede Wereldoorlog beluisteren. De wandeling wordt gemarkeerd door speciale, gegraveerde tegels met een maple leaf: het symbool op de Canadese vlag.
Langs de route komt het permanente kunstwerk ‘De Boom der Vrijheid’ om de Canadese bevrijding van Apeldoorn te herdenken, vieren en eren. Het kunstwerk is een aluminium constructie op het pand van de hoek Paslaan/Hoofdstraat (boven de nieuwe overdekte fietsenstalling). Het is een boom voorziend van levend groen. De bewoners van het pand zullen de groeiende planten gaan verzorgen.
