Stedendriehoek
Vrijwilligers gezocht voor het behoud van Apeldoornse cultuurhistorie
door Sterre Pennekamp
APELDOORN – In het hart van Apeldoorn, waar de sprengenbeken zich door het landschap slingeren als levendige aderen, werkt een gepassioneerde groep vrijwilligers aan het behoud van deze unieke waterwegen. De Sprengenwerkgroep, onder leiding van Henk van Deventer, zet zich in voor het onderhoud en de studie van sprengenbeken die diep geworteld zijn in de geschiedenis en natuur van de regio. Momenteel bestaat de groep uit tien tot twaalf leden, maar er is dringend behoefte aan versterking. Voor iedereen die van buiten werken houdt, biedt deze vrijwilligersgroep een kans om bij te dragen aan een belangrijk stukje Apeldoornse historie en natuur.
Apeldoorn kent een rijke historie als het gaat om sprengenbeken: gegraven waterwegen die ooit van groot economisch belang waren. Deze waterwegen, bestaande uit gegraven bronnen (sprengen) en afvoerkanalen, werden oorspronkelijk aangelegd om water te leveren aan watermolens voor het malen van graan. Later werden ze ook gebruikt voor papierfabrieken en wasserijen, vanwege het zuivere water uit het Veluwemassief. De sprengenbeken waren dus onmisbaar voor de industrie in de regio.
Tegenwoordig is hun economische functie verminderd, maar hun ecologische en cultuurhistorische waarde is onveranderd. De sprengenbeken zijn een belangrijk onderdeel van het natuurlijke landschap van Apeldoorn en hebben een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van de regio. Ze zijn nu een kwetsbaar stukje natuur dat zorg en bescherming nodig heeft om te blijven bestaan.
Flora en fauna
De Sprengenwerkgroep richt zich niet alleen op het behoud van de sprengenbeken, maar ook op het bestuderen van de flora en fauna die rond deze waterwegen voorkomen. Door middel van wetenschappelijke inventarisaties worden bijvoorbeeld macrofauna en amfibieën in kaart gebracht. Ook andere werkgroepen, zoals die voor paddenstoelen, planten, vogels en insecten, dragen bij aan de gegevensverzameling.
Naast het wetenschappelijke werk is er ook veel aandacht voor het praktische onderhoud van de sprengenbeken. Dit onderhoud is essentieel om ervoor te zorgen dat de waterwegen schoon en toegankelijk blijven. De vrijwilligers van de Sprengenwerkgroep steken letterlijk de handen uit de mouwen: ze reinigen de sprengen, controleren vistrappen en zorgen ervoor dat het water goed door kan stromen. Henk van Deventer legt uit: “Na vijf jaar raakt een spreng alweer dicht met zand. Daarom moeten we regelmatig aan de slag om te zorgen dat het water goed blijft doorstromen en de natuur niet verstopt raakt.” Het werk is dus fysiek, maar het is ook ontzettend belangrijk voor het behoud van de unieke natuur in Apeldoorn.
Samenwerking met andere organisaties
De Sprengenwerkgroep is niet alleen actief in het veld, maar werkt ook intensief samen met verschillende organisaties die bijdragen aan het behoud van de sprengenbeken. Zo hebben ze een waardevolle samenwerking met het Waterschap Vallei en Veluwe, die verantwoordelijk is voor het beheer van het water in de regio. Daarnaast werkt de groep samen met Alterra, een instituut voor natuuronderzoek, en RAVON, een organisatie die zich richt op het beschermen van reptielen, amfibieën en vissen. Dankzij deze samenwerkingen heeft de werkgroep toegang tot belangrijke kennis en middelen die hen helpen bij hun werkzaamheden.
Fysiek uitdagend
De Sprengenwerkgroep is op zoek naar nieuwe vrijwilligers die willen bijdragen aan hun werk. Dit is een kans om niet alleen iets te leren over natuurbehoud en cultuurhistorie, maar ook om actief deel te nemen aan de bescherming van een stukje Apeldoorns erfgoed. Het werk is fysiek uitdagend, maar ook ontzettend dankbaar.
“Je moet van buitenwerk houden”, vertelt Henk. “Het water kan wel tot 1,5 meter diep zijn, en je komt vaak in modderige en natte omgevingen. Maar het is geweldig werk als je van de natuur houdt.” Naast het harde werk is er ook veel ruimte voor gezelligheid. “Het gaat vooral om de sfeer”, voegt Henk toe. “Gender en leeftijd maken niet uit; het is een hechte groep waar plezier en samenwerking centraal staan.”
Het werk in de natuur brengt vaak onverwachte ontdekkingen met zich mee. Een mooi voorbeeld hiervan is de fascinatie van de werkgroep voor de zeldzame plant beekbreek. Deze plant speelt een cruciale rol in het ecosysteem van de sprengenbeken. Het is dit soort kleine maar belangrijke details die het werk van de groep zo bijzonder maken.
Ontmoeten en leren
De Sprengenwerkgroep nodigt iedereen uit om mee te helpen. Of je nu een doorgewinterde natuurliefhebber bent of iemand die gewoon geïnteresseerd is in het bijdragen aan een goed doel, de groep heeft plek voor jou. Je hoeft geen specifieke ervaring te hebben om mee te doen. Enthousiasme en bereidheid om buiten te werken zijn de belangrijkste vereisten.
“Heb je interesse om meer te weten over onze activiteiten of wil je je aanmelden als vrijwilliger? Neem dan gerust contact met ons op”, zegt Henk van Deventer. “We verwelkomen iedereen die zich wil inzetten voor het behoud van deze prachtige waterwegen.”
De werkgroep biedt niet alleen een kans om actief bezig te zijn, maar ook om nieuwe mensen te ontmoeten en te leren over de geschiedenis en natuur van Apeldoorn. “Het geeft je zoveel voldoening om iets bij te dragen aan de natuur”, aldus Henk van Deventer.
Voor meer informatie: e-mail henk.c.vandeventer@gmail.com en telefoon 06-21870184.
