Stedendriehoek
Bijna de helft van de ondervraagde tienermeisjes voelt vaak of regelmatig druk om aan hun eigen verwachtingen te voldoen. Bij tienerjongens is dat minder, met bijna 3 op de 10. Ook bij jongvolwassenen wordt die interne prestatiedruk vaker door vrouwen (7 op de 10) dan door mannen (ruim 5 op de 10) gevoeld. Jongens ervaren ook minder druk dan meisjes om aan de verwachtingen van andere mensen te voldoen. Dat meldt het CBS op basis van het onderzoek Belevingen 2021.
Het onderzoek Belevingen onder 12- tot 25-jarigen is uitgevoerd van begin februari tot midden april 2021, tijdens de derde golf van de coronacrisis. Ruim 8000 jongeren hebben aan het onderzoek deelgenomen.
Gemiddeld ervaart ruim de helft van de 12- tot 25-jarigen vaak of regelmatig druk om aan hun eigen verwachtingen te voldoen. Jongvolwassenen (18 tot 25 jaar) stellen hogere eisen aan zichzelf dan tieners (12 tot 18 jaar) en bij tieners loopt dit sterk op met de leeftijd. Zo ervaart 27 procent van de 12- en 13-jarigen vaak of regelmatig interne prestatiedruk. Dit loopt op tot 60 procent bij de 18- tot 21-jarigen en 63 procent bij de 21- tot 25-jarigen.
Verwachtingen van anderen
Druk om aan de verwachtingen van anderen te voldoen wordt iets minder vaak gevoeld dan druk om aan eigen verwachtingen te voldoen: 40 procent van de jongeren geeft dit aan. Ook de ervaren druk van anderen loopt op met de leeftijd, zij het minder sterk. Een derde van de tieners ervaart vaak of regelmatig druk om aan de verwachtingen van anderen te voldoen, bij jongvolwassenen is dat 45 procent.
Meeste prestatiedruk van ouders en maatschappij
Bij druk van anderen geven jongeren het vaakst aan dat die van de ouders en de maatschappij komt (beide door 31 procent genoemd). Er zijn daarbij verschillen tussen tieners en jongvolwassenen. Van de tieners ervaart 35 procent prestatiedruk van leraren. Ook ouders worden relatief vaak genoemd (30 procent). Bij jongvolwassenen komt de druk voornamelijk vanuit de maatschappij (ruim 40 procent) Verder ervaart, net als bij de tieners, 32 procent druk van ouders.
Van de scholieren en studenten in de onderzochte groep geeft 33 procent aan druk te ervaren van leraren en docenten. Van de werkende jongeren (exclusief degenen die alleen een bijbaan hebben) zegt 36 procent druk te ervaren van collega’s of hun leidinggevende.
Meer interne prestatiedruk op hogere onderwijsniveaus
De druk die jongeren zichzelf opleggen hangt ook samen met het onderwijsniveau. Op de havo, vwo, hbo en universiteit stellen jongeren meer eisen aan zichzelf. In het voortgezet onderwijs ervaart 26 procent van de vmbo’ers in het basis-/ kaderberoepsonderwijs vaak of regelmatig druk om aan hun eigen verwachtingen te voldoen, bij de vwo’ers is dat 46 procent. En in het middelbaar beroeps- en hoger onderwijs loopt het percentage dat zichzelf vaak of regelmatig druk oplegt, op van 52 procent bij de mbo’ers tot 73 procent bij de universiteitsstudenten. De druk die van anderen wordt ervaren daarentegen hangt nauwelijks samen met het onderwijstype.
Beeld: CBS/Hollandse Hoogte/Marcel van den Bergh
