Stedendriehoek
door (boswachter) Richard van de Vegte
Binnenkort gaat de heide weer mooi paars kleuren en zullen er vele insecten weer nectar halen uit de bloempjes van de struikheide. Een goed moment voor een heerlijk dagje uit met de fiets, auto of de benenwagen.
Het hebben en houden van heide is voor terreinbeherende organisaties zoals Het Nationale Park De Hoge Veluwe geen vanzelfsprekendheid; er moet veel energie, kennis, werk, geld en materiaal gebruikt worden om heidevelden te behouden. Vroeger maakte men nog gebruik van het heidepotstalsysteem waardoor de heide in stand bleef, maar dit systeem raakte in ongebruik. Hierdoor verdween een groot deel van de heide en de daarbij behorende flora en fauna, wat erg jammer is.
Om heide te hebben en te behouden voeren we tegenwoordig verschillende werkzaamheden uit, waaronder:
Maaien; in de wintermaanden worden er stukken heide gemaaid en de afgemaaide heide wordt in balen geperst en afgevoerd. Dit maaisel wordt gebruikt voor diverse zaken zoals filters in de stallen, nokken op rietdaken en gebruiksartikelen zoals borstels. De afgemaaide hei zal, mits deze niet te oud is, weer uitlopen en na enige jaren haar mooie bloei weer laten zien.
Branden; in een mooie droge winterperiode, eventueel met vorst, kun je er ook voor kiezen om hei te branden. Altijd weer leuk om te doen en voor de (vrijwillige) brandweer een goede oefening in natuurbrandbestrijding. Bij het branden worden stukken hei met veel gras aangestoken en rustig tegen de wind in afgebrand, waarna op de afgebrande stukken het heidezaad kiemt en er in een mum van tijd weer vele jonge heiplantjes tussen de afgebrande heidepollen staan. Velden die helemaal vol gras (pijpenstrootje) staan, moeten enige keren (jaren) achter elkaar worden gebrand om de jonge heide de kans te geven zich te ontwikkelen.
Begrazen; met een schaap, geit, rund of paard kun je de heide begrazen. De dieren eten grassen, struiken, bomen, kruiden en ook heide, en zorgen er op die manier voor dat de heide niet verandert in bos. De resultaten zijn zeer uiteenlopend en erg afhankelijk van het soort dier en de frequentie van begrazen (begrazingsdruk).
Plaggen; met een heiplagmachine of rupskraan met kantelbak wordt de vegetatie tot de minerale grond geplagd en afgevoerd. Dit is een goede methode om heide terug te krijgen, daar heidezaad na vele tientallen jaren in de grond nog kiemkrachtig is en deze methode erg dicht bij het heidepotstalbeheer zit. Nadelig bij deze methode is dat er ook een groot gedeelte van de mineralen en voedingsstoffen wordt afgevoerd, wat niet meer terugkomt. Het plaggen is ongeveer 40 jaar terug begonnen en heeft enorm bijgedragen aan de vele heidevelden die we nu nog hebben en waar we van kunnen genieten.
Chopperen; een dure, maar voor kleinschalige projecten goede methode om mooie heide terug te krijgen. Het chopperen zit tussen plaggen en maaien in, en zorgt ervoor dat niet al het organisch materiaal weggehaald wordt.
Zoals u begrijpt vraagt heidebeheer veel kennis van heide, van de groeiplaats, historie van de plekken, flora en fauna van heide en nog heel veel meer. Mocht de heide deze jaren weer mooi in bloei staan, bedenkt u dan eens dat dit mede te maken heeft met het heidebeheer dat wij uitvoeren.
Wilt u zelf ook graag bijdragen aan het heidebeheer in Het Nationale Park De Hoge Veluwe? In navolging op de buitengewoon succesvolle actie Zaag je eigen Kerstboom gaat het Park bezoekers de mogelijkheid bieden om in het weekend van 18 en 19 augustus een gratis bosje bloeiende heide te komen knippen. Meer informatie over dit evenement vindt u op de website www.hogeveluwe.nl .
