Stedendriehoek
APELDOORN – Drie maanden geleden werd dominee Hester Smits bevestigd als de nieuwe predikant van de Grote Kerk Apeldoorn. Sinds september 2021, het moment dat dominee Bert Schüssler met emeritaat ging, was deze functie vacant. Samen met Arjen Sietsma, behept met de exploitatie van de majestueuze kerk, blikt ze terug op de ‘magere coronajaren’ en hoopvol de toekomst in.
Dominee Smits werkte daarvoor ruim zes jaar lang voor de Protestantse Gemeente Leiderdorp en ze heeft het eerste kwartaal in Apeldoorn als zeer positief ervaren. “Wanneer je als predikant beroepen wordt, kun je altijd ‘nee’ zeggen hoor. Maar qua theologie, geloof en taal liggen Leiderdorp en Apeldoorn dicht bij elkaar.” In ‘haar’ kerk is het gebruikelijk dat een dominee zich voor ten minste vier jaar verbindt aan een gemeente. Daarna kan een predikant een beroep krijgen van een andere gemeente of zelf op zoek gaan naar een andere betrekking. Dominee Smits sloeg naar eigen zeggen regelmatig verzoeken af, totdat Apeldoorn in beeld kwam. “De mensen daar hadden een bijzondere aanpak. ‘Kom je een keer een kopje koffie met ons drinken?’, vroegen ze. Dat sprak mij meer aan dan een standaard verzoek om een cv op te sturen, en ik ontdekte er vervolgens iets sprankelends. Dat moet er ook zijn, wil ik mij ergens vestigen.”
Die vraag voor een kopje koffie kwam onder anderen van Arjen Sietsma, verantwoordelijk voor de exploitatie van de Grote Kerk en lid van de beroepingscommissie. “Na het vertrek van dominee Bert Schüssler hebben we een profiel opgesteld voor een nieuwe predikant. We hadden in de coronaperiode ook genoeg tijd om dit zorgvuldig te doen. De Grote Kerk heeft dus een jaar zonder vaste predikant doorgebracht, maar dat kon ook omdat de kerkdiensten veelal werden gestreamd. Juist ook via die streams zagen we Hester aan het werk in Leiderdorp en haar hele werkwijze en uitstraling pasten perfect in ons profiel. We zagen meteen: zij is een ‘mensenmens’ dat midden in haar gemeente staat, de verbinding zoekt met de wereld om haar heen.”
Bezinning en bezieling
Over de positie van de kerk zegt Hester Smits: “Corona heeft de kerk uitgehold. De loop was eruit, al draait het nu gelukkig weer wat bij. Het kerkbezoek nam door alle maatregelen af. Mensen werden ook kritischer. Zo kwamen er vragen over de lofliederen die wij zingen. Zijn die wel passend in een tijd vol ziekte en ander leed?” Anderzijds zag de dominee juist in coronatijd dat de kerk een baken kan zijn. “Toen de samenleving op slot zat, kwamen mensen in de Dorpskerk en Scheppingskerk in Leiderdorp een kaarsje aansteken of een praatje maken. Misschien is de kerk niet zo’n sterk merk, maar de deuren staan bij ons wel open en niet alleen voor kerkleden.”
Ze signaleert dat mensen in plaats van het kerkbezoek, soms bezinning en bezieling zoeken in mindfulness. “Het nut van geloven staat daarom voor mij centraal, niet per se de preek. Bijvoorbeeld dat je de Bijbelverhalen kunt toepassen in situaties die daarom vragen. Zoals de Gelijkenis van de verloren zoon, die bij een familieruzie troost gaf. Als predikant ben je tegenwoordig ook een coach, wanneer gemeenteleden door tegenslag op zichzelf teruggeworpen zijn. Van hart tot hart, naastenliefde. Dat is precies wat de kerk moet zijn. In dat kader ga ik in januari ook aan de slag met jongeren die in de knoop zitten, samen met Jos de Heer van de Goede Herderkerk.”
Hogere kosten
Arjen Sietsma hoort het verhaal van Hester met zichtbaar plezier aan. Ook hij zit weer wat rustiger op zijn plek, nu de coronatijd achter ons ligt en de exploitatie van de Grote Kerk weer op volle toeren draait. “We hebben geen zeven magere jaren gehad, zoals we die kennen uit de Bijbel, maar wel twee beroerde coronajaren. Gelukkig kan nu alles weer en alles komt ook weer los. We hebben alweer dezelfde bezetting als in 2019, en zelfs een beetje meer. Bijna alle doordeweekse avonden zijn ingevuld met repeterende koren en andere activiteiten, alleen de vrijdag is nog open, dus belangstellenden mogen zich bij ons melden.”
De kerk drijft op vrijwilligers en het valt niet mee om die allemaal ‘binnenshuis’ te houden, knikt Sietsma. Maar er zijn ook andere, grotere problemen. “We zijn in de dure maanden aanbeland qua stookkosten en in dat kader zijn we een samenwerking aangegaan met de Jachtlaankerk en de Goede Herderkerk, om in de maanden januari, februari en maart afwisselend bij elkaar te gaan kerken. Dat wordt logistiek nog een hele onderneming, met zoveel mensen, maar het is helaas noodzakelijk. We hebben nog wel het ‘geluk’ dat een groep gemeenteleden ook na corona de voorkeur blijft geven aan kerkdiensten volgen via livestreams. Dat verlicht de druk op de beschikbare kerkbanken enigszins. De uitwisseling met de andere kerken konden we deze decembermaand nog niet laten plaatsvinden, omdat we veel kerstconcerten in de Grote Kerk verzorgen.”
Hoopvol gestemd
Hester en Arjen zien tot hun grote tevredenheid het fysieke kerkbezoek weer toenemen. “We hebben nog een belangrijke slag te maken om jongeren aan het geloof te binden, maar we mogen hoopvol gestemd de toekomst inkijken. De Grote Kerk heeft natuurlijk een enorme uitstraling en aantrekkingskracht, alleen qua gebouw al. Niettemin zijn de mensen die bij ons komen belangrijker dan de stenen van de kerk. We hebben een geweldige organist in Toon Hagen en men komt hier graag voor de sfeer; dat is absoluut een meerwaarde. Met alle gestegen kosten is onze kerk een bron van zorg, eerlijk is eerlijk, maar we houden die wel graag in stand!”
Tot slot wijzen ze nog even op de kerstnachtdienst, die zaterdagavond 24 december weer in volle glorie kan worden beleefd in de Grote Kerk. “Er zijn twee diensten, om 20.00 uur en 22.30 uur en we hopen uiteraard op een grote opkomst. Iedereen is van harte welkom!”
