Stedendriehoek
APELDOORN – Op 12 februari is het exact een halve eeuw geleden dat Ans Boekema-Schut tijdens de Olympische Spelen in het Franse Grenoble naar de gouden medaille schaatste. In haar acht seizoenen als topschaatsster bleef het bij deze ene grote titel, maar dus wel direct bij het belangrijkste toernooi van allemaal. In 1968 snelde de Apeldoornse naar het hoogste podium op de olympische drie kilometer.
De Oranjedames pakten in 1968 vijf van de twaalf medailles. Carry Geijssen won aan de voet van de Alpen de 1000 meter en werd tweede op de 1500 meter, Stien Kaiser eindigde als derde op de schaatsmijl en de drie kilometer en Ans Schut was veruit de beste op de 3000 meter.
De Apeldoornse Schut debuteerde in 1964 in Deventer als negentienjarige bij het NK allround. Met een zesde plaats liet ze direct haar potentie zien. In de jaren daarna begon ze samen met Kaiser en Geijssen het internationale schaatsen te domineren. Hoogtepunt was het WK allround van 1968, twee weken voor de Spelen. In Helsinki was het podium volledig Oranje, met Kaiser als winnares voor Schut en Geijssen.
Ans, specialiste op de langere afstanden, won de drie kilometer in Finland en stelde zo haar kandidatuur voor goud in Grenoble. De openingsceremonie van de Olympische Spelen aldaar begon in de lokale straten en eindigde in het stadion. “We trokken als in een soort defilé aan de burgemeester en alle andere notabelen voorbij”, herinnert ze zich nog goed. Ze begon haar Spelen op 10 februari 1968 met de 1500 meter. Met de twaalfde plek op bijna zes seconden van de Finse winnares Kaija Mustonen stelde ze teleur. “Ik zat op deze afstand achterin het startveld en met terugwerkende kracht denk ik dat ik beter schaatste als ik me niet hoefde te richten op tijden van anderen.”
Revanche
Twee dagen later kreeg Ans de kans op revanche op de drie kilometer. “Toen was ik zo geconcentreerd, het ging geweldig. Ik was echt in vorm, had het gevoel dat ik de hele wereld aankon. Ik was toen ook één van de eersten die mocht rijden op deze afstand en dat leidde tot een ontspannen rit.” De Apeldoornse reed naar 4.56,2, een verbetering van het olympisch record met ruim achttien tellen, en daarmee was ze veel sneller dan haar concurrentes Mustonen (5.01,0) en Kaiser (5.01,3). Haar titel maakte Schut in één klap beroemd in eigen land. “Het meeste indruk maakte de rondrit in een open auto door Apeldoorn, dat al die mensen voor mij waren gekomen.” Ze kan zich die dag nog prima voor de geest halen: “De ontvangst eerst bij prinses Margriet op Paleis Het Loo, het etentje in De Keizerskroon en vervolgens naar Orpheus. Daar werd me een compleet feestprogramma aangeboden, gepresenteerd door Teddy Scholten. Natuurlijk hoorden daar ook veel cadeaus bij die ik kreeg van de Apeldoornse middenstand. Eén van de bijzonderste geschenken was wel de Gouden Schaats die ik ontving van Jaap Havekotte, eigenaar van Viking Schaatsen waar ik op reed.”
Veel plezier
Schut zou in het seizoen na haar olympische titel nog indruk maken door vijf keer een wereldrecord te rijden in slechts drie weken, onder meer drie keer op de drie kilometer. Ze pakte ook nog brons bij het WK (1969) en EK (1970) allround. Het pre-olympische seizoen 1970/1971, in de aanloop naar de Olympisch Winterspelen van 1972 in het Japanse Sapporo, bleek echter haar laatste. Na een aantal valpartijen bij grote toernooien zette ze een punt achter haar loopbaan. “Ik had opeens geen plezier meer in het trainen. Waarom? Dan heb je de hele zomer getraind en kom je ten val, is alles voor niets geweest. Daarnaast waren er simpelweg te weinig wedstrijden. Ik was pas midden twintig toen ik ermee ophield. Als ik er destijds geld mee had kunnen verdienen zoals dat tegenwoordig gangbaar is en er meer wedstrijden waren geweest, was ik vermoedelijk wel doorgegaan.” Een zesde plaats bij het WK allround van 1971 in Helsinki was het laatste wapenfeit van Ans Schut op het hoogste niveau. “Ik weet het niet, misschien was ik niet fanatiek genoeg. Ik had vooral veel plezier in het schaatsen.”
Missie
Vooruitblikkend op het schaatstoernooi dat komend weekeinde van start gaat tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang in Zuid-Korea, rekent Ans wel op een paar medailles voor Nederland. “Ik verwacht veel van Antoinette de Jong op ‘mijn’ 3.000 meter, Jorien ter Mors, Ireen Wüst, Kjeld Nuis op de 1.000 meter en wie weet…eindelijk Sven Kramer op de 10.000 meter? Ik gun het hem wel dat hij eindelijk zijn olympische missie in vervulling kan laten gaan.”
