Stedendriehoek
APELDOORN – De Woeste Hoeve is een klein buurtschap in de gemeente Apeldoorn. Weinig mensen weten dat dit de plek is van de grootste massa-executie van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In maart 1945 raakte de hoogste Nederlandse SS-officier, Hans Albin Rauter, bij een toevallige aanslag zwaargewond. Zijn wraak was gruwelijk: in heel Nederland werden 263 gevangenen geëxecuteerd, van wie 117 op De Woeste Hoeve. De mannen waren afkomstig uit diverse gevangenissen in het land.
Aanslag op Rauter
De aanslag op Rauter was helemaal niet zo bedoeld. Het Apeldoorns verzet had een Duitse vrachtwagen nodig, om daarmee een Duits vleestransport te kunnen onderscheppen. Toen de verzetslieden in de nacht van 6 op 7 maart 1945 uit hun hinderlaag kwamen, zagen zij plotseling een grijsgroene BMW-personenwagen. Er ontstond een vuurgevecht waarbij alle inzittenden van de auto werden gedood, behalve één man. In het donker had het verzet niet gezien dat het Rauter was, en ook niet dat hij nog leefde.
Executies
Rauter werd enige tijd later gevonden en overgebracht naar een ziekenhuis. Omdat hij uitging van een aanslag op zijn leven, gaf hij meteen opdracht tot de ergst denkbare vergeldingsmaatregel: het fusilleren van 300 Todeskandidaten, gevangenen die vanwege uiteenlopende redenen ter dood waren veroordeeld. Uiteindelijk werden het er 263, meer konden de directeuren van de diverse gevangenissen niet leveren. En het waren ook niet allemaal Todeskandidaten; niet alleen verzetsmensen werden geëxecuteerd, maar ook een aantal toevallige gevangenen. De executies werden op verschillende plaatsen voltrokken, waarvan 117 op De Woeste Hoeve. De gevangenen werden vanuit Apeldoorn op een aanhanger gezet en naar de Woeste Hoeve gereden, waar vijftig nazi’s klaarstonden om de executies te voltrekken.
Monument De Woeste Hoeve
De lijken werden door de nazi’s langs de grote weg gelegd. Iedereen die hier langskwam, werd gedwongen om naar de overledenen te kijken. Later werden de lijken weggestopt in een massagraf op begraafplaats Heidehof in Ugchelen. Na de bevrijding van Apeldoorn werd het massagraf geopend en werden de lichamen zo goed mogelijk geïdentificeerd. Enkele slachtoffers zijn op Heidehof herbegraven aan het ‘Woeste Hoevelaantje’, enkele anderen liggen op het Nationaal Ereveld Loenen. Op De Woeste Hoeve zelf staat een monument ter nagedachtenis aan deze vreselijke gebeurtenissen. De herdenking in 2020 wordt gehouden op zaterdag 7 maart vanaf 12.30 uur. De bijeenkomst in restaurant/herberg De Woeste Hoeve aan de Oude Arnhemseweg in Beekbergen is alleen voor donateurs en genodigden. De plechtigheid bij het monument is voor iedereen toegankelijk.
