Stedendriehoek
Doordat we op aarde leven in verschillende tijdzones, beleven op Oudejaarsdag veel wereldburgers een flash forward naar het nieuwe jaar. Het is u waarschijnlijk wel bekend: het draaien om de aardas geeft ons op aarde de voortdurende afwisseling van dag en nacht. En de scheefstand van de planeet zorgt samen met de baan van de aarde om de zon voor de vier seizoenen. De verschillende tijdzones van de wereld en ook het verschil in seizoen tussen noordelijk en zuidelijk halfrond maakt onze ervaring van oud en nieuw heel verschillend, maar verbindt ons ook op ruimteschip aarde.
De satellieten van de aarde registreren hoe het vuurwerk en het feest zich verspreidt van oost naar west over de planeet, waarbij het waarnemingspunt in werkelijkheid niet verandert. Nieuw-Zeeland is met enkele kleine eilanden in de Stille Oceaan als eerste aan de beurt om het glas te heffen op 2025. Het is bij ons dan 13.00 uur ’s middags, omdat wij ons op dat moment aan de zonkant bevinden. Waar het hier maar een korte dag zal zijn, is het ‘down under’ volop zomer met langere dagen en kortere nachten. Mensen hebben op Oudejaarsdag aan het strand gelegen; allemaal kennen we de beelden van kerstmannen op het strand in mooie zonovergoten baaien.
Terugblik
Wanneer Perth aan de beurt is in het westen van Australië, wordt er ook in grote delen van China al nieuwjaar gevierd. Niet lang daarna volgen India en delen van de islamitische wereld. Inmiddels is bij ons de Oudejaarsavond begonnen. Mensen hebben lekker gegeten, kijken misschien met een schuin oog naar de Oudejaarsconference en de oliebollen staan voor het grijpen. Oudejaarsavond betekent vanzelfsprekend ook een terugblik: de beelden van de Olympische Spelen in Parijs met veel medailles voor het Nederlands team passeren nog eens de revue, net als vele andere gebeurtenissen die dit jaar kenmerkten.
De datumgrens schuift verder op. Na Olympia in Grienland en de miljoenenstad Istanbul is ons eigen Europa aan de beurt: geen zomer maar winter, met sneeuw in de Alpen en verlichte bergdorpjes waar ook vuurwerkshows de winternacht doen oplichten. Ook in de Stedendriehoek wordt de champagne ontkurkt en samen met familie en vrienden luiden we het nieuwe jaar 2025 in. Onze Britse buren zijn een uurtje later dan wij: om 01.00 uur Nederlandse tijd klinken ook de klokken van de Big Ben. Daarna verschuift de datumgrens over de brede Atlantische Oceaan en arriveert uren later pas in Amerika, dat normaal zo vaak koploper is.
Verbondenheid
Na Alaska maakt het Amerikaanse eiland Hawaii in de Stille Oceaan de cirkel rond: overal is het dan 2025. De kater uitslapen doen we ook allemaal op onze tijd. De Nieuwjaarsdag aan de Australische stranden begint al vroeg; kerstmannen kunnen worden opgeborgen tot volgend jaar en de zomer gaat er zonder kerstversieringen gewoon door. Als wij uren later ontwaken, zien we het eerste daglicht van 2025. Op deze dag, 1 januari, zal aan het eind van de ochtend het wereldberoemde Nieuwjaarsconcert in Wenen gehouden worden, gevolgd door het traditionele skispringen in Garmisch-Partenkirchen. Kerst en de jaarwisseling staan bol van de tradities. Ze vormen voor ons een markering in de tijd. En hoe mooi is het dat we in dit overgangsetmaal van oud naar nieuw door alle culturen met elkaar verbonden zijn. Met COVID-19 was dit gevoel van verbondenheid ook sterk merkbaar. Het is wat iedere astronaut die in de ruimte is geweest bijblijft: het besef dat we als menselijke beschaving op een gezamenlijk ruimteschip leven, dat we niet kunnen verlaten. Laten we ook in dit nieuwe jaar zorgdragen voor deze prachtige planeet en daarmee voor elkaar. Op naar een gezond en virusvrij 2025!
