Stedendriehoek
APELDOORN – Om de groene economie van energie te voorzien, wordt onontgonnen gebied aangeboord: de diepzee. Maar wat zijn de gevolgen van deze diepzeemijnbouw? En van wie is de diepe oceaan eigenlijk? Op dinsdag 9 januari presenteert Movies that Matter On Tour Apeldoorn de film Deep Rising, een urgente milieudocumentaire over de voor- en tegenstanders van diepzeemijnbouw. Met spectaculaire, haast buitenaardse beelden van de diepzee en de onvoorstelbare levensvormen die hier al sinds het begin der tijden bestaan.
De diepzee is waarschijnlijk de laatst overgebleven en vrijwel ongerepte omgeving op onze planeet. Het vormt 95% van de oceanen en is daarmee de grootste biosfeer op aarde. Door voortschrijdende technologie zijn we steeds beter in staat om de diepe oceaan te onderzoeken, waarbij miljoenen jaren oude levensvormen zijn aangetroffen die een cruciale rol spelen bij de opname en opslag van koolstofdioxide, het belangrijkste broeikasgas. De oceaanbodem blijkt daarmee een fundamenteel onderdeel van het klimaatsysteem te zijn.
De ontdekking van de diepzee
We hebben ook ontdekt dat er op de oceaanbodem een overvloed aan mineralen en metalen ligt, wat het vervuilende fossiele brandstofprobleem wereldwijd zou kunnen oplossen. Maar diepzeemijnbouw brengt een destructieve technologie met zich mee en de gevolgen voor het leven op aarde zijn nog niet bekend. En daarbij, geloven we echt dat deze metalen eerlijk door de wereld worden gedeeld voor de gezamenlijke toekomst, of is het de zoveelste hulpbron die wordt geplunderd door hebzuchtige bedrijven uit rijke landen?
Mangaanknollen voor batterijen
“De toekomst is metaal”, vertelt Gerard Barron, CEO van The Metal Company. Zijn bedrijf ontwikkelt de mogelijkheden om mangaanknollen van de oceaanbodem naar boven te halen. Mangaanknollen zijn poly-metallische ‘stenen’ ter grootte van een aardappel die materialen bevatten als nikkel en kobalt. Ze groeien ongeveer een millimeter per miljoen jaar en bieden een leefomgeving aan verschillende organismen. De winning van mangaanknollen, claimt Barron, opent de deur naar een duurzame planeet, want ze kunnen de wereldwijde hausse aan elektrische auto’s volledig van energie voorzien. Experts als marien geoloog Sandor Mulsow zijn fel tegen het mijnen van mangaanknollen op de oceaanbodem. Mulsow weet dat de mineralen cruciaal zijn voor de biodiversiteit in de oceaan, die op haar beurt cruciaal is voor het leven op aarde. “De zeeën zijn niet oneindig en hun ecosystemen evolueren ook niet snel. Kunnen we ons veroorloven om te spelen met een natuurlijk evenwicht dat we nog nauwelijks begrijpen?”
Van wie is de oceaan?
De territoriale wateren liggen vast, maar wie gaat over de oceanen buiten deze wateren? De International Seabed Authority (ISA) werd in 1994 opgericht en heeft de wettelijke bevoegdheid om te beslissen wie een vergunning krijgt om te mijnen en waar de mijnbouw mag plaatsvinden. De organisatie, waar onder andere Nederland lid van is, is echter ook het onderwerp van talloze controverses over belangenconflicten en het gebrek aan transparantie. Inmiddels heeft ISA al eenendertig vergunningen voor exploratie afgegeven die samen anderhalf miljoen vierkante kilometer diepzeebodem bestrijken.
Greenpeace
Al in 2021 voerden activisten van Greenpeace op zee actie tegen de exploratieactiviteiten in de oostelijke Pacific oceaan. Afgelopen september publiceerde de milieuorganisatie het rapport 30×30: From Global Ocean Treaty to Protection at Sea. Het bevat een nieuwe analyse van de bedreigingen voor de oceanen en een politieke routekaart om tegen 2030 dertig procent van de oceanen te beschermen. Op de website van Greenpeace is een petitie gestart tegen de start van diepzeemijnbouw: “We staan aan de vooravond van diepzeemijnbouw en kunnen voorkomen dat een destructieve industrie de wereldzeeën beschadigt zoals de fossiele brandstofbedrijven ons land en klimaat hebben beschadigd.”
Filmavond
Deep Rising is op 9 januari te zien in Gigant. De filmavond begint om 20.00 uur met een inleiding. Na afloop van de film volgt een nabespreking, waarvoor een gastspreker van Greenpeace is uitgenodigd. Tickets zijn te koop bij Gigant, Nieuwstraat 377 in Apeldoorn of online via www.gigant.nl. Ticketprijs CJP: €5,-. Telefonisch reserveren kan ook: 055-5216346.
