Dag burgemeester, welkom CdK

John Berends toont zich ontspannen tijdens dit gesprek met twee Apeldoornse media-mensen, Raymond Lorié en Chris Wolters, in de studio van radiozender Veluwe Centraal. Detail: de studio is vlak naast zijn oude werkplek, die nu op zijn kop staat, in het markante torentje. “Toch wel een schitterende plek om je werk te mogen doen,” zo zegt Berends, terwijl hij zijn jas ophangt. Hij voelt zich duidelijk in zijn element. “Natuurlijk zijn we als bestuurders mediagetraind. Een training die we jaarlijks herhalen. Tegelijk moet je proberen jezelf te blijven. Met al mijn emoties, met al mijn rationele overwegingen in de taak die ik als burgemeester had.”

Vertrek ondanks herbenoeming
In mei 2018 werd John Berends unaniem herbenoemd. De verandering van baan lijkt dus onverwacht. “Nee, zo werkt dat niet,” een typische John Berends-reactie. “Ik heb direct al te kennen gegeven dat ik wellicht nog een keer ‘iets anders’ zou gaan doen. Niet om burge-meester van een andere stad te worden, maar wel iets bestuurlijks.” Die kans diende zich aan bij het aangekondigde vertrek van Commissaris van de Koning Clemens Cornielje. “Je solliciteert en dan word je het ook nog. Ik voel me echt vereerd.” Thuis vinden ze het mooi dat hij naar de provincie gaat. Toch wordt er, als je John Berends mag geloven, niet veel ophef van gemaakt. “Mijn vrouw en kinderen vinden het mooi, natuurlijk, maar het is niet zo dat dan alles bij ons op zijn kop staat.” De familie houdt de 60-plusser wel met beide benen op de grond. Berends maakt er geen geheim dat hij graag doorgaat tot zijn zeventigste. “Wel als de gezondheid dat toelaat, natuurlijk.”

Druk maar geen stress
“Thuis praat ik weinig over mijn werk en ik slaap over het algemeen goed. Van nature ben ik een opgeruimd mens. Problemen, ingewikkelde kwesties probeer ik met humor op te lossen. Tenminste als de situatie het toelaat.” Berends voegt direct toe dat hij spanning nooit probeert weg te lachen, wel dat hij altijd zal proberen de spanning te verminderen. Over stress op het werk is hij ook heel duidelijk: “Als je het niet druk, druk, druk hebt, dan hoor je er bij wijze van spreken niet bij. Daar doe ik niet aan mee.” John Berends maakt zich oprecht zorgen om die ‘stressfactoren’. “Gedrevenheid is goed, maar je moet je grenzen goed in de gaten houden.” Een van de redenen waarom hij zich na gedane arbeid ook graag terugtrekt in huis of erop uit gaat met paard en wagen. Mennen of managen hebben wel overeenkomsten, zo bevestigt Berends. “De man op de bok heeft weliswaar de leidsels in handen, toch moet je voortdurend alert blijven. Uiteindelijk draait het om de samenwerking. “Bij het mennen merkt een paard dat je verstart of verkrampt. Dat krijg je terug. In het bestuurlijke moet je ook zoveel mogelijk zorgen dat sfeer ontspannen blijft. Overigens voel ik me echt op mijn plek als het spannend wordt.”

Dichtbij en toch afstand
Als burgemeester kijkt Berends terug op een lastige start, waarna het gaandeweg steeds vlotter verliep. Uiteindelijk een periode nagenoeg zonder grote incidenten. “Nou ja,” nuanceert Berends, “Er was bijvoorbeeld wel een fors financieel probleem te tackelen toen ik aantrad.” Hij doelt op het tekort van 200 miljoen. “Dat hebben we weten op te lossen.” Als John Berends gevraagd wordt naar het meest indrukwekkende of emotionele moment, reageert hij prompt met een menselijk drama. “Die moeder die in al haar wanhoop haar kinderen ombrengt.” Berends sprak met de vader en de grootouders. “Dat heeft me diep geraakt. Dan heb ik ook de gelegenheid nodig om dat te verwerken.” In zijn nieuwe taak als CdK staat Berends iets verder af van de mensen. “Je gaat van 1 gemeente naar 51 gemeenten en van 162.300 Apeldoorners naar circa 2 miljoen Gelderlanders.” In zijn nieuwe functie gaat de CdK iedere dinsdagmiddag op werkbezoek in de provincie. Hij wil zich toch een eigen beeld vormen van wat mensen beweegt en bezighoudt. Samen met zijn chauffeur legt Berends als ‘de man rechtsachter’ zo’n 60.000 kilometer per jaar af.

Beeld en werkelijkheid
Over het algemeen zijn de reacties rond John Berends positief. Een enkeling typeert hem als ‘feestburgemeester’ of ‘lintenknipper’. Het merendeel van de mensen omschrijft hem echter als een betrokken en bevlogen bestuurder. Berends is wat verlegen onder alle lof die hem wordt toegezwaaid in een reeks van straatinterviews tijdens het radiogesprek. “Dan heb je het als bestuurder toch wel redelijk gedaan.” Hij ontkent ook niet dat hij evenementen als het WK Beach Volleybal, de Giro d’Italia en Serious Request als unieke hoogtepunten ervoer. Daarachter staat wel een man die zorgen heeft over de verharding in de maatschappij, de protestacties van de gele hesjes. “Dat heb ik ook aangehaald in mijn nieuwjaarstoespraak. Het probleem zie ik, de vorm van protest wijs ik af. De werkelijkheid is wel dat in de huidige maatschappij een aantal mensen achterop raakt. Die kunnen het tempo van veranderingen niet bijbenen. Dat baart me zorgen. Net als het asielbeleid. Vluchtelingen uit oorlogsgebieden en zelfs mensen die extreme armoede proberen te ontvluchten, verdienen het om heel zorgvuldig te worden behandeld. Dat is voor mij heel principieel.” In eerdere interviews werd al duidelijk dat we nog niet van John Berends af zijn. Hij vertrekt weliswaar als burgemeester, maar keert begin februari 2019 terug als Commissaris van de Koning. Berends besluit: “Ik heb er echt zin in.”

Het hele radio-interview met John Berends is vanaf woensdag 30 januari te horen op de lokale omroepen in de Stedendriehoek:
• Veluwe Centraal
• RTV Apeldoorn
• B-FM Zutphen
• RTV Veluwezoom Eerbeek-Brummen
• RTV Voorst
• Heerde 794
• RTV Nunspeet
Kijk op de websites voor de uitzendtijden.
Ook via social media is de uitzending te beluisteren.
Foto’s: Henry Faber Fotografie