Stedendriehoek
De gemeenteraad organiseert regelmatig een gratis cursus Politiek Actief. Met deze cursus wil de raad de Apeldoorners enthousiast maken om politiek actief te worden, bijvoorbeeld als lid van een politieke partij, in een adviesraad of als gemeenteraadslid. De cursus wordt verzorgd door de Raadsgriffie van Apeldoorn, in samenwerking met ProDemos.
Welke actieve rol kun jij als inwoner spelen? Wat is aan de Rijksoverheid, wat aan de gemeente? Wanneer is het college van burgemeester en wethouders aan zet en wat zijn de bevoegdheden van de gemeenteraad? Tijdens de cursus Politiek Actief komen dit soort vragen aan bod.
De cursus bestaat uit vijf bijeenkomsten. Naast theoretische kennis verbeteren de deelnemers ook hun vaardigheden, zoals debatteren. Theorie wordt afgewisseld met praktische opdrachten. Gastdocenten geven presentaties en uiteraard ontmoeten de deelnemers ook lokale politici en bestuurders om ervaringen uit de praktijk te horen.
José Bonenberg (Foto: Rob Voss)
José Bonenberg, raadslid voor het CDA, volgde de eerste editie van de cursus in 2016. Ze was in goed gezelschap, met onder anderen haar huidige collega-raadsleden Lilian Haak, Rachel Gasper-Rothengatter en Danny Huizer. Alleen al deze statistiek toont aan dat de cursusnaam Politiek Actief uitstekend de lading dekt. José knikt: “De politieke betrokkenheid is bij deelnemers vóór de cursus natuurlijk al aanwezig, maar tijdens de bijeenkomsten kom je er zelf ook achter welke rol in de politiek het best bij je past.”
De lessen hebben José vooral ook geïnspireerd, vertelt ze: “Er gaat echt iets kriebelen dan. En dat is zeker te danken ook aan cursusleider Reinier Mulder van ProDemos. Hij is zelf raadslid voor de ChristenUnie in Zwolle en spreekt er zo gepassioneerd over dat je de politiek vanzelf nóg leuker gaat vinden.” José heeft veel van de cursus opgestoken, vertelt ze enthousiast. “Zo kreeg ik een goede voorbereiding op het werk als gemeenteraadslid. Wanneer je eenmaal zelf in de raad zit ervaar je natuurlijk de praktijk, maar de instructies van Reinier kwamen juist ook vanuit zijn praktijkervaringen in Zwolle. Daar heb ik veel aan gehad, ja.”
Voordat José zelf toe trad tot de gemeenteraad, woonde ze al regelmatig raadsvergaderingen bij. Tijdens de cursus deed ze dit ook en leerde ze ook veel van het ‘vakjargon’. “Wat is een amendement, wat doet de raadsgriffie precies. Dat soort zaken. Ook waren de gesprekken met de toen zittende raadsleden leerzaam en uiteraard ook de excursie naar Den Haag, naar de Eerste en Tweede Kamer. Toen ik nadien zelf deel ging uitmaken van de gemeenteraad, vond ik de eerste keer best spannend maar ook heel bijzonder. Ik hield me vast aan de handvatten die Reinier me had aangereikt en kwam er door de jaren heen achter dat we hier in Apeldoorn een heel fijne en gemoedelijke gemeenteraad hebben, waar ik met veel plezier onderdeel van uitmaak.”
Henk Veneman (Foto: Rob Voss)
Henk Veneman, inmiddels alweer anderhalf jaar fractievertegenwoordiger voor GroenLinks, volgt de cursus momenteel en is al even lovend over zowel de inhoud als de cursusleider als José Bonenberg. “Ik ben al langer politiek geïnteresseerd, maar veel ‘technische termen’ waren mij onbekend. Neem nu de ‘motie vreemd aan de orde van de dag’. En ook leer ik tijdens de cursus welke politieke instrumenten je wanneer kunt inzetten. Van de processen in het voortraject tot aan de besluitvorming, boeiende kost allemaal.”
Veneman is overigens niet onbekend met het nemen van besluiten, met soms vergaande gevolgen. Als voormalig schoolhoofd in diverse plaatsen en actief lid van de Onderwijsbond was vergaderen en beslissingen nemen voor hem de dagelijkse praktijk. “Politiek betrokken was ik ook altijd al, vroeger als lid van de PvdA en sinds mijn verhuizing naar Apeldoorn in 2000 ben ik lid van GroenLinks, ook vanwege de milieuparagraaf. Twee keer stond ik op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen, op een onverkiesbare plek, omdat ik als voorzitter en schaatstrainer bij DNIJ veel tijd kwijt was en ben.”
Maar Veneman is van plan op termijn het trainersstokje over te dragen aan nieuw, jeugdiger trainerstalent dat nu in opleiding is daarvoor. Hij krijgt dan in zijn – nu overvolle – agenda meer ruimte voor zijn politieke ambities. “Ik hoef niet per se in de gemeenteraad, daar ben ik wellicht ook te ongeduldig voor haha, maar wil wel graag meer weten over en kunnen meedoen in debatten. De kneepjes van het vak leren, meer thuisraken in het politieke landschap. Daar helpt de cursus Politiek Actief geweldig bij. Met veel belangstelling neem ik het cursusmateriaal tot mij en wat ik ook heel positief vind: Reinier laat ons als cursisten veel aan het woord. We mogen zelf aanvullende ideeën inbrengen, input aandragen op bepaalde onderwerpen.” Veneman zegt, tenslotte, zich regelmatig te storen aan de harde toon in een debat, ook in de Apeldoornse gemeenteraad: “Verbaal geweld, waar is het voor nodig. Het is veel beter om, met respect voor elkaar, op een rustige manier standpunten uit te wisselen.”
Reinier Mulder (Foto: Jeroen Paalman)
En dan is het slotwoord natuurlijk aan cursusleider Reinier Mulder van ProDemos, die zich de loftuitingen van de cursisten in alle bescheidenheid laat welgevallen. “ProDemos is destijds opgericht in opdracht van de Tweede Kamer, met als doel het democratisch bestel op een laagdrempelige manier en ervaringsgericht uit te leggen aan politiek geïnteresseerden. De cursus Politiek Actief is daarna ontstaan in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Eerst was het louter bedoeld voor jongeren, daarna werden ook andere doelgroepen erbij betrokken.”
ProDemos werkt hierin samen met Provincie Gelderland en Gemeente Apeldoorn. Alweer vijf jaar fungeert Mulder, zelf reeds 25 jaar (!) raadslid voor de ChristenUnie in Zwolle, als cursusleider. “We begonnen met één cursus per jaar, maar vanwege de enorme belangstelling starten we in juli al met de derde van dít jaar. Dit hangt natuurlijk ook samen met de naderende gemeenteraadsverkiezingen, volgend jaar. Maar ik moet wel zeggen dat Apeldoorn qua belangstelling koploper is in ons land; al meer dan 240 betrokkenen hebben hier de cursus gevolgd.”
En zoals dat met alles het geval was en is, heeft corona ook het Politiek Actief-programma ‘omgegooid’: de meest recente cursussen vonden online plaats, zo ook de huidige die inmiddels alweer op zijn eind loopt. “We doen ons uiterste best om het interactieve karakter van de cursus te bewaren. Dit betekent dat we vanaf het inbelmoment al meteen met elkaar politieke zaken bespreken.” Mulder en veel collega-cursusleiders hebben een achtergrond in de politiek en/of het onderwijs, waardoor zowel het docerende aspect van de cursus als de praktijkgerichte aanpak gegarandeerd zijn. “Een populair programmaonderdeel blijft toch het leren debatteren; daarvoor worden steevast twee bijeenkomsten ingepland, met ook één avond met een ervaren debattrainer.”
Mulder erkent ruiterlijk dat hij, toen hij in 1995 aantrad als jongste gemeenteraadslid, het vak ook heeft moeten leren. Van ‘trillend in het bankje’ tot subtiele interrupties. “Je bent als politicus nooit uitgeleerd, ook niet na 25 jaar.” Hij heeft sinds 2016 al veel Apeldoorners klaargestoomd voor ofwel een positie in de gemeenteraad, ofwel een bestuurlijke plek elders. Diverse doelgroepen zijn inmiddels door hem bediend, en er komen weer nieuwe bij. “Zo gaan we starten met een groep met een fysieke beperking, waarbij bijvoorbeeld ondersteuning nodig is van een doventolk. En voor de jongeren willen we nieuwe(re) media gaan inzetten, zoals het erbij betrekken van bestaande podcasts. We willen de cursus Politiek Actief voor iedereen toegankelijk maken en aantrekkelijk houden, zodat de kloof tussen de politiek en de burgers zo klein mogelijk wordt of – liever nog – helemaal verdwijnt.”
