Stedendriehoek
De Apeldoornse en Düsseldorfer scholieren in de Mahn- und Gedenkstätte, samen met burgemeester Wolfgang Scheffler van Düsseldorf.
Deze beelden, met Apeldoornse en Düsseldorfer scholieren, met sleutelwoorden en statements, zijn ontstaan op basis van de uitwisseling, leren van elkaars geschiedenis en de discussie en opvattingen daarover.
APELDOORN – Begin 2018 ontdekte de Gelre Association International overeenkomsten tussen de bevrijdingsgeschiedenis van Apeldoorn en Düsseldorf. Dankzij de acties van moedige burgers konden beide steden worden veroverd door de geallieerden. Dit heeft ernstig verlies van mensenlevens en verdere schade aan vitale infrastructuur voorkomen.
De geweldloze bevrijding van Apeldoorn op 17 april 1945 is te danken aan de moedige inspanningen van twee stadsverzetsstrijders, Gijs Numan en Albert van der Scheur. In de nacht van 16 op 17 april begonnen de twee in het geheim aan de levensbedreigende route naar de Canadese troepen om hen te informeren over de feitelijke terugtrekking van de Duitse bezetters. Dit voorkwam de gewelddadige aanval en vernietiging van de stad gepland voor 17 april 1945, en stelde de Canadezen in staat om Apeldoorn zonder gevechten te veroveren.
De bevrijding van Düsseldorf vond tegelijkertijd plaats. Op 16 april wisten Karl August Wiedenhofen en Aloys Odenthal, met gevaar voor eigen leven de Amerikaanse troepen te bereiken en deze te informeren over de zwakke verdedigingswerken van de stad. Vanuit Düsseldorf zou geen tegenstand worden geboden. Elf mannen waren betrokken bij deze daad van verzet onder de naam Aktion Rheinland. De actie werd echter verraden en vijf van de verzetsstrijders, Franz Jürgens, Hermann Weill, Theodor Andresen, Josef Knab en Karl Kleppe, werden op de avond van 16 april en in de nacht van 17 april geëxecuteerd. Maar hun Rijnland-actie was succesvol: op 17 april 1945 kwamen de Amerikanen Düsseldorf binnen zonder enig verzet daartegen.
In mei 2018 nam de Gelre Association International contact op met de Mahnund Gedenkstätte in Düsseldorf en wees hen op deze parallellen in de bevrijdingsverhalen. Ter gelegenheid van het 75-jarig herdenken van de bevrijding van beide steden in 2020, was het belangrijk voor de Gelre Association om de overeenkomsten in de geschiedenis te verbinden en met elkaar te delen en Nederlandse en Duitse jongeren in een uitwisseling daarover bij elkaar te brengen. Gelre Association bood een gezamenlijke herdenken van 75 jaar vrede en vrijheid aan. De Mahn- und Gedenkstätte was zich bewust van het belang van dit voorstel, want het was de Duitser-bezetter, die Nederland in 1940 had bezet en de mensen en het land tot 1945 wreed had uitgebuit en onderworpen aan het nationaal-socialistische regime. Dit liet diepe littekens achter. Zelfs vandaag, in 2020, is het allesbehalve natuurlijk om samen 75 jaar vrede en vrijheid te vieren.
Het initiatief van de Gelre Association leidde tot de gezamenlijke ontwikkeling van een Duits-Nederlands jongerenuitwisselingsproject, vertellen Simon Boon en Teun Dupain. “Liefst 29 zeer betrokken studenten van het Veluws College Mheenpark in Apeldoorn en het Friedrich-Rückert-Gymnasium in Düsseldorf werden uitgenodigd voor het uitwisselingsproject. Gelukkig heeft de Euregio Rhein-Waal het project genereus ondersteund en begeleid.”
Vanaf september 2019 hebben de studenten veel tijd en energie geïnvesteerd in het uitwisselingsproject. “Eerst gingen ze intensief om met de historische gebeurtenissen in hun respectievelijke geboortestad. Vervolgens presenteerden en introduceerden zij hun partnerstudenten in de eerste workshopdagen de geschiedenis van hun stad. In een tweede stap gingen de 29 jongeren in op het belang van deze historische verzetsacties voor hun huidige tijd. Ze maakten hun gedachten kenbaar aan het grote publiek met behulp van fotoposters. De geplande deelname van de studenten aan de herdenkingsevenementen in beide steden als hoogtepunt van het project, moest worden geannuleerd vanwege de Coronapandemie. In ieder geval kan worden gezegd: voor alle betrokkenen waren het indrukwekkende maanden van uitwisselingen en ontmoetingen.”
De ACEC in Apeldoorn en de Mahn- und Gedenkstätte Düsseldorf tonen een kleine foto-overzichtstentoonstelling van het project. De duur van de tentoonstelling in ACEC en bij het Mahn- und Gedenkstätte zal binnenkort worden aangekondigd wanneer beide gebouwen na de crisis hun deuren weer wijd kunnen openzetten voor het publiek.
Voor meer informatie: www.duesseldorf.de/mahn-und-gedenkstaette en www.worldproef.nl/gelreassociationinternational
