Stedendriehoek
APELDOORN/REGIO – Om te gedenken dat ruim 150.000 bewoners van Huissen, Elden, Driel, Arnhem en Oosterbeek in het najaar van 1944 vanwege een Duits evacuatiebevel hun woonplaats moesten verlaten, worden op vrijdag 27 september een herdenkingstocht en daarna herdenkingen bij twee evacuatiemonumenten georganiseerd. Het thema hiervan is: ‘ontheemd’.
Dit gebeurt in het kader van 80 jaar Market Garden. Het evenement ter ere van de oud-evacués begint ‘s morgens met een wandeltocht vanuit het Dominicanenklooster in Huissen. De wandelaars gaan over de dijk naar het Huis der Provincie. Daar is een ontvangst door gedeputeerde Peter Drenth namens het College van Gedeputeerde Staten. Hierna bezoekt de groep monument De Vlucht (2022) in het park aan de Velperbuitensingel voor een herdenking onder leiding van het College van B&W van Arnhem.
Exodusmonument
Hierna gaat het gezelschap in bussen naar Beekbergen. Na een lunch wandelt de groep naar het Exodusmonument (2014), waar de herdenking onder leiding van het College van B&W van Apeldoorn zal plaatsvinden. Burgemeester Ton Heerts zal hier spreken.
Ook scholieren van basisscholen uit Arnhem en Apeldoorn alsmede de kinderburgemeesters van Apeldoorn en Arnhem worden bij deze herdenkingen betrokken; zo vindt overdracht van deze Gelderse geschiedenis aan volgende generaties plaats. Kijkende naar de huidige situatie in de wereld, waarin vele tientallen miljoenen mannen, vrouwen en kinderen op de vlucht zijn om elders een veilig heenkomen te zoeken, is dat van groot belang.
Bij de noodgedwongen evacuatie van Arnhem gingen zo’n 50.000 van de bijna 100.000 inwoners naar Apeldoorn. Dat deden ze via twee routes: via de oude Apeldoornseweg over Groenendaal, maar ook via Deelen en Hoenderloo. Het Rode Kruis verzorgde in Beekbergen de eerste opvang en regelde onderdak. Uiteindelijk moesten in totaal 250.000 Gelderlanders hun stad of dorp verlaten. Het is daarmee de grootste vluchtelingenstroom in de Nederlandse geschiedenis.
Delen van herinneringen
In 2019 was de eerste herdenking van de evacuatie. Over deze gebeurtenis is in 2020, naast het reeds bestaande boek ‘Evacué in Apeldoorn 1944–1945’, het boek ‘Vluchteling in eigen land’ verschenen, waarin verhalen van Arnhemmers over deze periode zijn opgetekend. Dat er behoefte is aan het delen van herinneringen, blijkt uit de respons op het door het Airborne Museum geadopteerde project ‘Ik Kom Terug’, met het motto ‘Als wij er niet meer zijn, weet niemand meer hoe erg het was’. Ruim 150 oud-evacués en/of hun kinderen hebben inmiddels hun verhaal gedeeld. (Foto: Jelle Reitsma)
