Stedendriehoek
door Elisa De Bruijn
STEDENDRIEHOEK – De populariteit van vapen, de door elektrische sigaretten geproduceerde damp, is de laatste jaren ontzettend gestegen. Het overmatig gebruik van de elektrische sigaretten is een groot probleem in de maatschappij. Niet alleen volwassenen maar ook tieners lopen er veel te vaak mee rond over straat. Hoe is deze hype rondom de vape ontstaan en hoe schadelijk is de elektrische sigaret voor de longen?
De e-sigaret bevat verschillende bestandsdeeltjes die in een vloeibare vorm zijn verwerkt. Deze vloeistoffen bestaan over het algemeen uit nicotine, propyleenglycol, plantaardige glycerine en smaakstoffen. Door de verhitting van deze vloeistoffen komt er damp vrij die vervolgens door de gebruiker wordt ingeademd. Er zijn ook stoffen die in vergelijking met de normale sigaret ontbreken, zoals het hoofdbestanddeel tabak, koolmonoxide en teer. Dit zijn dan ook de meest schadelijke stoffen die de sigaret bevat.
De vape komt hoofdzakelijk in twee vormen. Men kent bijvoorbeeld de shisha pen, een sigaret zonder stoffen zoals nicotine en tabak die bestaat uit fruitsmaken. De shisha pen is een kleinschalige waterpijp in de vorm van een langwerpige pen. Een vape, ook wel e-sigaret genoemd, bevat fruitsmaken, vaak gecombineerd met nicotine. Sommige varianten bevatten een hervulbaar reservoir en een oplaadbare batterij, maar kunnen ook wegwerpvarianten zijn, die vaak in de natuur belanden, wat schadelijke gevolgen heeft.
Nicotineverslaving en vergiftiging
Een van de meest voorkomende zorgen rond de vape is het bestandsdeel nicotine. De van een plant afkomstige stof die wordt gebruikt in de gewone sigaret, wordt ook toegevoegd in de elektrische sigaret. Tijdens het consumeren van de verslavende stof nicotine, wordt in de hersenen tegelijkertijd de stof dopamine aangemaakt. Dit stofje zorgt voor een gevoel van beloning, ontspanning en tevredenheid. De hersenen koppelen hierbij de sigaret aan een positief gevoel, wat uiteindelijk tot een verslaving kan leiden.
Het regelmatig gebruiken van nicotine in een sigaret heeft dus een slechte invloed op de gezondheid. De nicotine die verwerkt is in de vape, wordt echter op een geheel andere wijze geconsumeerd. Deze komt vaak in vloeistoffen voor, waardoor de verslavende stof in een synthetische of geëxtraheerde vorm voorkomt. De nicotinezouten die zijn toegevoegd om de stof makkelijker in het lichaam te laten opnemen, irriteren en beschadigen de luchtwegen en zijn erg verslavend. Het risico van overmatig gebruik zorgt niet alleen voor een nicotineverslaving maar ook vergiftiging. Ook jonge kinderen zijn helaas vaak slachtoffer van de sigaretten die rondslingeren en vervolgens worden opgegeten.
Ontstaan van de e-sigaret
De e-sigaret die we nu kennen als de moderne vape, is twintig jaar geleden bedacht door de Chinees Hon Lik, een apotheker en uitvinder die een oplossing zocht voor de sterfgevallen van kanker aan roken. Al snel kwam de ontwikkeling tot stand en ontwierp hij de elektrische sigaret die sinds 2006 steeds populairder werd.
Waarom populair onder jongeren?
De populariteit van het vapen onder jongeren heeft veel verschillende oorzaken en het is dus verklaarbaar waarom juist deze leeftijdsgroep zo hard wordt getroffen door de moderne manier van roken.
Op sociaal gebied ontstaat de eerste en vaak ook de meest voorkomende oorzaken van de populariteit van vapen onder jongeren. Roken en tegenwoordig dus ook vapen wordt vaak geassocieerd met sociale groepen of bepaalde activiteiten. Hierdoor identificeren jongeren zich eerder met het vapen en zien zij de elektrische sigaret als een onderdeel van hun sociale leven. Voor jongeren is ‘er bij horen’ en groepsdruk ontzettend belangrijk op sociaal vlak. Wanneer er zelf niet wordt gevapet maar wel door vrienden, blijkt het afwijzen hiervan erg moeilijk. Ook de smaakvariaties dragen bij aan het vele gebruik van de vape. Het ruime aanbod en de verschillen in smaakjes trekt jongen aan. Dit in combinatie met de gemakkelijke verkrijgbaarheid in winkels, die in het begin van het nieuwe jaar 2024 overigens is beperkt, blijkt ook een grote aantrekkingsfactor.
Naast de nieuwigheid en technologie rond de vape, speelt ook de mentale staat van jongvolwassenen vaak een rol. Daar waar vapen zorgt voor een ontspannend gevoel, wordt dit vaak gezien als de uitweg voor problemen, wat vapen zelfs nog verslavender maakt.
Vapen en de wet
De e-sigaretten/vapes zijn nog steeds toegestaan, maar worden sinds 2024 wel sterk beperkt. De verkoop maar ook de smaakjes vallen onder de beperkingen. Vanaf 1 januari 2024 geldt nu ook het smaakverbod, wat inhoudt dat bepaalde smaken van e-sigaretten zijn verboden te consumeren.
Vapen of roken: wat is schadelijker?
Door het nog korte bestaan van de e-sigaretten is er nog veel onduidelijkheid over de gevolgen van het gebruik op lange termijn. Er is bewezen dat vapen een slechte invloed heeft op de menselijke gezondheid, maar of dit ook daadwerkelijk schadelijker is dan roken, is nog niet bekend. Daar waar sigaretten duizenden giftige stofjes bevatten, vergoten ze de kans op kanker en andere ziekten. Verschillende onderzoeken naar de effecten van vapen op lange termijn duiden op chronische longziektes. Wat wel vaststaat is het consumeren van nicotine die overduidelijk in grotere hoeveelheden in het lichaam terechtkomt in vergelijking met normaal roken. Voor veel jongeren is de switch van een vape naar een sigaret maar een kleine overstap en dit moedigt het roken dus indirect aan.
