Stedendriehoek
ZUTPHEN – Het Gregoriaans Getijdenkoor trekt met aloude psalmen en hymnen al meer dan dertig jaar lang mensen van ver buiten de regio naar Zutphen. Dit geldt zowel voor de koorleden als voor de bezoekers. De rust en de cadans van het aloude Gregoriaans voorziet juist in deze hectische en onzekere tijden momenten van rust en bezinning.
Het koor, dat momenteel uit twaalf zangers bestaat, is gepassioneerd door het Gregoriaanse gezang. De verhevenheid, de kalmte en de cadans van het eenstemmig gezongen Latijn geeft rust en energie, wat de koorleden proberen over te brengen naar de bezoekers.
Het gebruik van het Latijn in de kerk als officiële taal is een eeuwenoude eerbiedwaardige traditie. Het is de taal waarin zoveel kerkvaders hun geschriften hebben geschreven, de taal ook van de gewijde wetenschap, van de Romeinse Curie en vooral ook de taal die weerklinkt in de liturgie.
Muziek tussen hemel en aarde tijdens (de aanloop naar) Pasen
Het is dan op de eerste plaats van belang te wijzen op de nauwe relatie die er noodzakelijk bestaat tussen geloof en liturgie, tussen ‘lex credendi en lex orandi’ (zoals je gelooft, zo bidt je ook). De liturgie is immers de getrouwe uitdrukking, de manifestatie van het éne ware geloof van de kerk.
Verbondenheid met alle eeuwen
Tom Schenk vertelt: “Het gaat om de liturgie van de kerk van dat moment. De liturgie, het grote gebed van de kerk, heeft altijd in de belangstelling gestaan. Aangevuld in het aloude Latijn. Een taal die compact is, waarin je in een paar woorden heel veel kunt zeggen. Door het zingen van de Latijnse gezangen ontstaat er een verbondenheid met alle eeuwen. De monumentale waarde van de Gregoriaanse gezangen wordt bij een steeds groter publiek ervaren als een rustpunt in het hectische bestaan van sociale media en een tijdperk van ‘moeten’. De bezoekers van onze diensten zijn vaak van verschillende geloofsovertuigingen. Bij de bezoekers is er een behoefte en verlangen naar de innerlijke rust en stilte. Even tot bezinning komen, wat in het dagelijkse leven bijna niet meer te doen is.”
Nederland kent maar weinig Gregoriaans Getijdenkoren. Door de uitvoering van ‘In Mysterium’ door Wishful Singing samen met Herman Finkers, is de belangstelling voor de Gregoriaanse muziek sterk toegenomen. “Dit merken wij ook aan het aantal bezoekers, waarbij het vaak voorkomt dat de diensten die ons koor verzorgt meer bezoekers trekken dan de hoogmis op zondag.”
De Goede Week
Schenk vervolgt: “We staan weer aan de vooravond van de Goede Week, die op Palmzondag begint en tot en met Stille Zaterdag duurt. Het zijn de laatste zeven dagen van de Vasten of Veertigdagentijd. In deze week worden de gebeurtenissen herdacht die de kern van het christelijke geloof vormen, met name het lijden en sterven van Jezus Christus. Het Gregoriaans Getijdenkoor St. Jan zal in deze week een aantal vieringen verzorgen.”
Vespers van Palmzondag 2 april 16.30 uur – Sint Janskerk Zutphen
Het begin van de klanken van stilte in de Goede Week waarin christenen over de hele wereld toeleven naar de dagen waarop ze het lijden, het sterven en de opstanding van Jezus uit de dood herdenken. Het zijn de laatste zeven dagen van de Vasten of Veertigdagentijd. Op Palmzondag wordt de blijde intocht van Jezus Christus in Jeruzalem gevierd. Met de jubel van het ‘Hosanna’ tijdens de palmprocessie voorafgaande aan de Vespers, opent het Gregoriaans Getijdenkoor de Vespers.
Stille Zaterdag
Schenk: “In de Rooms-Katholieke Kerk wordt op Stille Zaterdag net als op Goede Vrijdag de Eucharistie in het geheel niet gevierd. In tegenstelling tot Goede Vrijdag wordt op Paaszaterdag zelfs de Heilige Communie niet uitgereikt. Ook de klokken luiden niet op die dag. De gehele dag ziet de kerk er kaal uit: geen bloemen, geen kaarsen, geen doek (= altaardwaal) op het altaar. Op die dag wordt in de kerk getreurd om de dood van Jezus, net zoals zijn leerlingen toen deden. Stille Zaterdag is bij uitstek een dag om te geloven en te hopen. In menselijk opzicht is alles uitzichtloos en vergeefs geworden. Er is alleen onmacht. Met onze menselijke vermogens komen we nergens meer. We kunnen nu alleen nog wachten op God. Wie regelmatig wat tijd in de stilte doorbrengt, zal ondervinden dat stilte en leegte niet altijd een doodse en negatieve kwaliteit hebben. Ze kunnen ook heel levendig voelen en vol van iets wat moeilijk te definiëren of vast te pakken valt. Stilte en leegte kunnen iets hebben van God: verdraagzaam, uitnodigend, levend, verwelkomend, omvattend, louter er-mogen-zijn.”
Metten en Lauden 8 april 7.30 uur – Sint Janskerk Zutphen
In de vroege morgenuren van Paaszaterdag in de verstilde ruimte van de St. Janskerk te Zutphen zingt het koor de Metten en Lauden, twee gedeelten uit het Kerkelijk Getijdengebed, als voorbereiding op het Hoogfeest van Pasen. De Metten en Lauden zijn het begin van het dagelijks koorgebed, maar krijgen op deze dag na de kruisiging en graflegging van Jezus een diepere betekenis door de indrukwekkende meditaties in een opeenvolging van Psalmen, Klaagzangen van Jeremia en prachtige Responsoria. Door de eeuwen heen zijn de mooiste gezangen uit het Gregoriaans in deze vroege liturgie bijeen gebracht. Als ware het in droefheid en berusting de dodenwacht bij Zijn graf, maar daarnaast ook vol verwachting over dat wat komen gaat. Het ritueel met 15 kaarsen, 14 ongebleekte als rouw en één witte als symbool van Christus en Zijn Opstanding op de driehoekige kaarsenegge, geeft een extra dimensie aan deze viering. De Metten beginnen op Stille Zaterdag 8 april om 07.30 uur en duren circa anderhalf uur, om 9.30 uur gevolgd door de Lauden. Tussen de Metten en Lauden zal er in de kerk een ontbijt geserveerd worden. Men kan zich hiervoor opgeven via e-mail info@getijdenkoorstjanzutphen.nl of telefoon 06-51336479. De kosten bedragen €10,- per persoon.
Op het Hoogfeest van Pasen sluit het koor af met de verstilde Gregoriaans gezangen die zullen weerklinken tijdens dit ‘avondlijke getijde’ (klooster koorgebed): het Salve festa dies, Psalmen en Antifonen. Mooie momenten vol wijding van gedragen liturgie, waar door de eeuwen heen de mooiste Gregoriaanse gezangen bijeen zijn gebracht.
Vespers van Paaszondag 9 april 16.30 uur – Sint Janskerk Zutphen
Bij alle vieringen kan men gebruik maken van tekstboekjes met zowel de Latijnse teksten als de Nederlandse vertaling. Een vrije gift na afloop wordt gewaardeerd.
