Stedendriehoek
In het kader van de bevolkingsgroei in Apeldoorn, met het getal 180.000 als speerpunt in het ambitiedocument Apeldoorn 2040, wil de gemeente veel nieuwe woningen bouwen. Daarvoor worden onder meer twee oude buurten herontwikkeld. Er komen tenminste 1.300 woningen bij ten noorden en zuiden van het spoor, langs het Apeldoorns Kanaal. Het betreft de gebieden Veldhuis en Kayersmolen-Noord.
Veldhuis is het gebied tussen het Apeldoorns Kanaal, het spoor, de Molendwarsstraat en Molenstraat-Centrum. Hier staan onder meer Saxion en de Fotovakschool, het fabriekscomplex van Royal Talens, de Nettenfabriek, oude Apeldoornse woningen (met grindbermen) en de supermarkten Lidl en Dirk. Kayersmolen-Noord is het gebied tussen de Laan van de Mensenrechten, het Kanaal, de Mezenweg en de Kayersdijk. Hier staan onder meer het kerkgebouw van De Basis – Gebouw 055 – en een paar oude industriële panden, deels in gebruik en deels leegstaand.
In Veldhuis wil de gemeente wonen, werken en voorzieningen samen laten komen. Het gebied wordt autoluw en de Kayersbeek wordt bovengronds gehaald. Eromheen wordt een park gecreëerd. Het historische pand van Talens blijft behouden, maar het is niet zeker of het bedrijf ook daar blijft zitten. Supermarkten Lidl en Dirk gaan ook verdwijnen. Zowel (hoge) woontorens als laagbouwwoningen krijgen er een plek. Kayersmolen-Noord wordt een woongebied met in totaal zeshonderd woningen en appartementengebouwen van verschillende hoogtes, de meeste goedkoop of middelduur. Enkele karakteristieke panden blijven staan.
De plannen voor Veldhuis en Kayersmolen-Noord zijn nog niet definitief. Vorige week donderdag heeft de gemeenteraad gesproken over de conceptvisies voor Veldhuis en Kayersmolen-Noord. Op donderdag 1 juli gaan deze besprekingen verder. Alle informatie over Veldhuis is te vinden op www.apeldoorn.nl/veldhuis, de informatie over Kayersmolen-Noord is beschikbaar op www.apeldoorn.nl/kayersmolennoord
Martin Fransen (Foto: Rob Voss)
Martin Fransen, fractievertegenwoordiger voor het CDA, toont zich razend enthousiast over het plan voor de twee ontwikkelingsgebieden: “Beide gebieden hebben veel potentie en de plannen passen binnen de visie op de toekomst van Apeldoorn. Ik denk dat we met deze plannen een aantrekkelijke woon-werkomgeving creëren voor de Apeldoorners, met ruimte voor groen en ontmoeten.”
Fransen zegt dat Apeldoorn momenteel op een kruispunt staat. “Met het ambitiedocument Apeldoorn 2040 en de omgevingsvisie als leidraad, maken we qua woningbouw de komende jaren een parallelle ontwikkeling door: voor een groot deel bouwen ín de stad, maar ook búiten de stad. Het CDA zegt: prima, maar maak wel de stad af! En daarvoor is de transformatie van de gebieden Veldhuis en Kayersmolen-Noord hard nodig. We gaan er eindelijk aan de slag met woningbouw. En we slaan in mijn ogen echt een nieuwe bladzijde om door te kiezen voor een (hoog)stedelijk woonmilieu. Door flink de hoogte in te gaan, behouden we daaromheen voldoende ruimte voor het groen. Het DNA van de stad moet overeind blijven. Apeldoorn is een royale stad, als in: koninklijk, maar ook in: ruim bemeten met voldoende plek voor groen en ontmoeting.”
De fractievertegenwoordiger van de christendemocraten is blij met de minimaal 1300 nieuwe woningen die aan de rand van de binnenstad gaan verrijzen. “We hebben straks 180.000 inwoners die ondermeer in de stad een mooie plek verdienen om te wonen. Het CDA heeft ‘Apeldoorn als comfortabele gezinsstad’ hoog in het vaandel staan. Daarom hopen wij ook dat in alle nieuwbouwwijken er een goede mix ontstaat tussen eenpersoonshuishoudens en complete gezinnen. De spoorzone is een gebied dat aantrekkelijk is voor inwoners met een meer stedelijke leefstijl. En wat wij heel belangrijk vinden, is dat 70 tot 75 procent van de nieuwbouwwoningen tot het sociale en middeldure segment behoort. Daarmee bouwen we voor alle doelgroepen.”
Met al dit moois in het verschiet, vergeet Fransen niet te benadrukken dat de cultuurhistorie van de gebieden moet worden bewaakt en dat de te verwachten verkeersdruk in de ontwikkelingsgebieden moet worden gereguleerd. “De huidige verkeerssituatie en omliggende wegen vragen straks om aanpassing, om de leefbaarheid voor de bewoners te garanderen. Nogmaals, het CDA is erg verheugd over de plannen die voorliggen, maar wij zeggen er meteen bij: de menselijke maat moet hierin blijven.”
Jasper van Alten
Het stemt Jasper van Alten, fractievertegenwoordiger voor de PvdA, tot grote tevredenheid dat in de nieuwe wijken respectvol wordt omgegaan met het erfgoed daar. “De plannen tonen ook een moderne versie van hoe mensen kunnen wonen. Tegelijkertijd zijn het plannen met een enorme complexiteit vanwege de grote omvang ervan. Ze vragen om forse investeringen en zijn toch goeddeels afhankelijk van overheidssubsidies.”
Op de vraag wat hem het meest aanspreekt in de plannen voor Veldhuis en Kayersmolen-Noord, volgt meteen een helder antwoord. “Dat we in hartje centrum veel grond gaan gebruiken voor veelzijdige woningbouw. Het is goed dat we op deze wijze gaan proberen om jonge mensen in Apeldoorn te houden. Ook de diversiteit in woningbouw spreekt de PvdA aan. Nee, de toekomstige bewoners zullen niet allemaal hun auto voor de deur kwijt kunnen, maar het is hun keuze of ze dan wel in deze wijken willen wonen. De wijken worden autoluw, het is de bedoeling dat ze zich zoveel als mogelijk wandelend of fietsend vanuit hun woning naar het centrum of voorzieningen elders begeven.”
De fractievertegenwoordiger heeft er instemmend kennis van genomen dat er scherp wordt gelet op de leefbaarheid in de wijken. “Niet alleen maar beton, maar ook veel groen. Onze fractie heeft er vertrouwen in dat in de te ontwikkelen gebieden een mooie mix wordt gecreëerd op allerlei vlakken: tussen stenen en groen, tussen hoog- en laagbouw en ook tussen diverse leeftijdsgroepen.” Niettemin spreekt Van Alten ook zijn zorgen uit: “De (fiets)verbinding tussen de twee wijken moet ook meteen goed gerealiseerd worden, want onder het spoor door fietsen of wandelen is én een stukje ‘om’ én voelt wellicht ’s avonds niet altijd even veilig.”
En waar de PvdA sowieso alert op blijft de komende jaren, is dat de visie van 70 tot 75 procent woningen in het sociale en middeldure segment niet in gevaar komt. “Ik ben geen expert in subsidies, maar begreep dat een dergelijk percentage noodzakelijk is voor overheidssteun. Ervaringen uit het verleden hebben geleerd dat als de subsidie onverhoopt tegenvalt, dergelijke plannen worden aangepast en er toch meer duurdere woningen komen om de kosten te lenigen. Dat zullen wij scherp in de gaten gaan houden. Zoals we ook de vinger aan de pols zullen houden omtrent voorzieningen in de wijken, zoals een supermarkt, nu de Lidl en Dirk verdwijnen bij het kanaal.”
Arjan Steenbeek (Foto: Rob Voss)
Arjan Steenbeek, raadslid voor Lokaal Apeldoorn, kan niet anders concluderen dan: “Een fantastisch plan. Ik kan me ook niet voorstellen dat iemand hier op tegen is. Alles wat we willen voor de ontwikkeling van Apeldoorn, is benoemd: studentenhuisvesting, woningen voor diverse doelgroepen. En de hoogte in bouwen vindt onze fractie geen probleem, mits hier de kwaliteit van wat er wordt neergezet voorop staat.”
Al nuanceert hij dat meteen: “De hoogbouw moet wel opgaan in het groen, zoals dat ook moet gelden voor andere bebouwing. Want wat we per se níet willen, is de troosteloze aanblik van Oost-Europese industriesteden. Geen ‘Russische kazernes’ dus, maar creatieve bouw gericht op het groen eromheen. De bouwwerken dienen te integreren in de omgeving.” Steenbeek is enthousiast over het feit dat de te bouwen woningen in een gunstige prijsklasse terecht komen, waardoor ze voor starters en ook de oudere generatie aantrekkelijk worden. “Omdat er integraal wordt gebouwd voor diverse doelgroepen, vindt Lokaal Apeldoorn de participatie vanuit die doelgroepen bij de plannen ook zo belangrijk. Betrek ze erbij, laat ze meepraten over de voorzieningen die in de wijken moeten komen.”
Steenbeek introduceert in zijn betoog en passant de term ‘Tetris-bebouwing’, verwijzend naar het populaire puzzel-computerspel van de jaren 80 en 90. Overigens wel van Russische makelij… Het raadslid lacht: “Maar dat is toch geweldig? Bouwen in laagjes, met misschien ook wel die verschillende kleuren. Dat is onze boodschap: denk creatief bij de vormgeving, en niet in beperkingen.” Hij vergelijkt de geplande hoogbouw in het plan Kayersmolen-Noord zelfs met een vulkaan. “Hoog en bruisend, met een afvlakkende omgeving.”
Maar áls het raadslid van Lokaal Apeldoorn een kanttekening moet plaatsen bij de plannen, is het toch vooral de tijd die eroverheen gaat eer de wijken klaar zijn voor bewoning. “Er staat een ontwikkeltijd van 10 tot 15 jaar voor. Het Masterplan ligt er ook pas over drie jaar. Dat is een zorg, ja. Ik hoop op meer initiatieven om sneller te gaan bouwen, want jonge mensen hebben vlugger een huis nodig.”
Tenslotte, nog even op het punt van hoogbouw, geeft Steenbeek een voorbeeld van hoe het volgens hem in Apeldoorn wél en níet moet. “Het Potlood staat er prachtig vrij aan het kanaal, gaat op in de omgeving, in tegenstelling tot het KHN-gebouw aan de rand van Apeldoorn. Daarentegen zijn de twee torens van New York Apartments, hoe mooi op zichzelf ook, volledig ingeklemd tussen andere gebouwen en mist Lokaal Apeldoorn het hoognodige groen. Dat moeten we in de nieuwe wijken toch zien te voorkomen.”
