Stedendriehoek
Een vrouw houdt een poster uit 1934 vast waarop reclame wordt gemaakt voor een moederdagpostzegel die door president Franklin Delano Roosevelt is ontworpen.
Anna Jarvis wordt meestal genoemd als oprichter van Moederdag in de Verenigde Staten.
Moederdag lijkt heel onschuldig. Lekker eten met mama, bloemen voor haar kopen. Een gezellige dag. De moderne feestdag die aanstaande zondag bijna overal ter wereld wordt gevierd, heeft echter een verleden vol controverse, conflicten en doorgeslagen consumentisme. Hier volgen enkele feiten die vreemd maar waar zijn:
Anna Jarvis wordt meestal genoemd als oprichter van Moederdag in de Verenigde Staten. In 1914 wees president Woodrow Wilson de tweede zondag van mei voor deze dag aan. Sindsdien hebben aspecten van deze feestdag zich over de wereld verspreid en soms met lokale tradities vermengd. Jarvis heeft veel moeite gedaan om haar rol als ‘moeder van Moederdag’ te verwerven en behouden en de dag echt te laten draaien om kinderen die hun moeder in het zonnetje zetten.
Het idee is echter oorspronkelijk afkomstig van anderen, die er een andere agenda op na hielden. Julia Ward Howe, schrijfster van het strijdlied ‘The Battle Hymn of the Republic’, riep in 1872 op tot een dag waarop vrede en moederschap worden gevierd. Voor Howe en andere anti-oorlogsactivisten, onder wie de moeder van Anna Jarvis, was Moederdag een manier om wereldwijde eenheid te bevorderen na de verschrikkingen van de Amerikaanse Burgeroorlog en de Frans-Duitse Oorlog in Europa. In verschillende Amerikaanse steden, waaronder Boston, New York, Philadelphia en Chicago, werd Moederdag tot circa 1913 elk jaar op 2 juni gevierd. Deze vroege moederdagbewegingen waren alleen populair onder vredesactivisten en verdwenen toen andere pleitbezorgers op de voorgrond traden.
Frank Hering, voormalig footballcoach en faculteitsmedewerker aan de Universiteit van Notre Dam, kwam ook al vóór Anna Jarvis met het idee voor Moederdag. In 1904 hield Hering voor de Fraternal Order of Eagles in Indianapolis een pleidooi om ‘van één dag in het jaar een nationale gedenkdag te maken ter gedachtenis aan moeders en het moederschap’. Hering stelde geen specifieke dag of maand voor Moederdag voor, maar liet wel weten de voorkeur te geven aan een zondag. Plaatselijke ‘nesten’ van de Fraternal Order of Eagles namen de uitdaging van Hering aan. De organisatie noemt Hering en de Eagles vandaag de dag nog steeds de ‘echte oprichters van Moederdag’. Anna Jarvis vond de gedachte van Hering als ‘vader’ van Moederdag maar niets. Ze schoot hem af in een ongedateerde verklaring uit de jaren twintig van de vorige eeuw met de titel ‘De kidnapping van Moederdag: Wordt u medeplichtig?’
Woodrow Wilson was niet de enige president die zijn stempel op Moederdag heeft gedrukt. Franklin Delano Roosevelt ontwierp in 1934 persoonlijk een postzegel om de dag te herdenken. De president koos voor een postzegel die in eerste instantie was bedoeld als eerbetoon aan de negentiende-eeuwse schilder James Abbott McNeill Whistler. Op de postzegel was het befaamde portret van Whistler’s moeder, Anna McNeill Whistler, afgebeeld. Rond de iconische afbeelding schreef FDR de tekst: ‘Ter nagedachtenis aan en ter ere van de moeders van Amerika’. Anna Jarvis keurde het ontwerp af en stond niet toe dat het woord ‘Moederdag’ op de postzegel werd gebruikt. Dat gebeurde vervolgens ook niet.
Al vanaf het begin grepen sommige groepen Moederdag aan om fondsen te werven voor verschillende goede doelen, waaronder moeders in nood. Anna Jarvis vond dat verschrikkelijk. Zij vertrouwde er gewoonweg niet op dat het geld terechtkwam bij de mensen die het nodig hadden.
Het duurde niet lang voordat de Moederdag van Anna Jarvis commercieel werd. Jarvis vocht ertegen. “Het staat ons tegen dat Moederdag net als Kerstmis en andere bijzondere dagen een belastende en verkwistende dag met dure cadeaus wordt”, schreef ze in de jaren twintig. “Als het Amerikaanse volk Moederdag niet beschermt tegen de vele geldwolven die de dag zouden overnemen met hun intriges, dan houdt Moederdag op te bestaan en we weten hoe dat afloopt.” Hoewel haar status van kleine beroemdheid haar veel kansen bood, heeft Jarvis nooit van de dag geprofiteerd. Ze ging zelfs failliet doordat ze haar geld gebruikte om de commercialisering tegen te gaan.
Anna Jarvis beschouwde Moederdag als haar intellectuele en juridische eigendom en was niet bang om advocaten in te schakelen. Ze plaatste een waarschuwing bij sommige publicaties van de International Association Press over Moederdag: “Alle liefdadigheidsorganisaties, instellingen, ziekenhuizen, organisaties of bedrijven die de namen, het werk, het symbool of de viering van Moederdag gebruiken om geld op te halen, voor verkoopdoeleinden of deze afdrukken, moeten door de betreffende instanties als bedriegers worden beschouwd en bij deze vereniging worden gemeld.” In een artikel uit 1944 in Newsweek wordt vermeld dat Jarvis ooit maar liefst 33 rechtszaken over Moederdag tegelijk had lopen.
De witte anjer, de favoriete bloem van de moeder van Anna Jarvis, was de oorspronkelijke bloem van Moederdag. “Wanneer de anjer sterft, verliest de bloem niet haar blaadjes, maar krullen deze op naar het hart van de bloem. Moeders houden hun kinderen ook aan het hart en hun moederliefde sterft nooit”, legde Jarvis uit in een interview uit 1927. De populairste bloem van dit moment is de ‘favoriete bloem van moeder’.
