Stedendriehoek
Of je nu onder begeleiding van een boswachter wilde zwijnen gaat spotten of een wandeling (met de hond) maakt door een recreatiegebied, in onze bosrijke omgeving kun je een wild zwijn tegenkomen. Normaliter blijven deze wilde dieren uit de buurt van mensen, maar door corona is het lastiger voor ze om een rustige plek te vinden. Boswachter Jaël Bergwerff vertelt hier meer over.
Een zwijn is een prooidier en zal daardoor eerder vluchten dan aanvallen. Toch moet men oppassen. “Het blijft een wild dier”, vertelt de boswachter. “En dat brengt een risico met zich mee. Daarnaast is het nu de tijd dat ze jongen krijgen. Deze willen ze beschermen. Een loslopende hond zal eerder een bedreiging vormen dan een mens die netjes op de paden blijft. Mocht een wild zwijn aanvallen, dan kan hij flinke schade aanrichten. De tanden (zeker van een mannetje) zijn behoorlijk groot.”
In Nederland zijn er enkele leefgebieden aangewezen voor wilde zwijnen, waaronder de Veluwe. Hier leven ze in een groep, een zogenoemde rotte. “Net als bij koeien en paarden moet je als mens niet een kudde doorkruisen. Als je met een groepje loopt, ligt het eraan wat je doet en waar je naartoe gaat of de wilde zwijnen je als bedreiging zien. Het beste wat je kunt doen is ervoor kiezen om een ander pad te nemen en het dier uit de weg te gaan.”
In de natuur heb je naast prooidieren ook jachtdieren, zoals honden. Om te voorkomen dat deze viervoeters de natuur niet tot last zijn, moeten ze op de meeste plekken aan de lijn. Een uitzondering is de Natte Neuzenroute bij recreatiegebied het Leesten. Deze wandelroute loopt gedeeltelijk door een omheind hondenlosloopgebied, maar grotendeels door de vrije natuur. Een hond mag hier op de paden loslopen, mits die onder appèl staat. “Het geeft een alternatief aan onze bezoekers, maar je moet wel je hond en zijn beperkingen kennen. Onthoud dat het natuurgebied van de dieren is en dat je ook bij deze route wilde dieren kunt tegenkomen.” De recreatiegebieden mogen tussen zonsopgang en -ondergang betreden worden. “Hierdoor krijgen de dieren ‘s avonds rust. In feite is de natuur het huis van planten en dieren. Het is de basis van ons bestaan.”
Het is toegestaan om ’s avonds langs de openbare wegen wild te spotten. “Maar voer ze niet! Dat is superonverstandig. Dit zorgt er namelijk voor dat wilde zwijnen onnatuurlijk gedrag gaan vertonen. Ze komen naar mensen toe en soms zelfs naar auto’s langs wegen. Het is gevaarlijk voor mens en slecht voor het dier. Het voeren heeft namelijk ook een negatief effect op hun gezondheid.”
Een paar jaar geleden deed Staatsbosbeheer een oproep aan mensen om te stoppen met het voeren van zwijnen, met name rond Radio Kootwijk, Kootwijk en Hoenderloo. Het voeren kan er zo uiteindelijk toe leiden dat Staatsbosbeheer genoodzaakt is om een wild zwijn af te schieten. Er is ook een andere reden waarom wilde zwijnen worden afgeschoten, namelijk om de populatie in stand te houden. Ieder jaar wordt het aantal wilde zwijnen geteld. Volgens Erik Koffeman van Faunabeheereenheid Gelderland waren dit er eind vorig jaar 5.000 op de Veluwe. Doordat grote aantallen ook schade aan de natuur brengen en de veiligheid van mensen in gevaar brengen, wordt er ieder jaar een deel afgeschoten.
Sinds 2019 wordt er gesproken van een overpopulatie. Jaël legt uit dat het lastig is om dit terug te dringen. “Het afschot van zwijnen wordt bepaald door de provincie Gelderland. Zij geeft aan hoeveel er geschoten moet worden voor de veiligheid van het verkeer en behoud van de bossen. Het afschot wordt uitgevoerd door de jachthouders van de verschillende terreinen, waaronder Staatsbosbeheer. Zij gaan in de natuur zitten en wachten tot er een dier voorbij komt. Elk geschoten dier wordt genoteerd. Er wordt heel goed gekeken naar de hoeveelheid mannen, vrouwen en jongen.” De jachthouders kunnen niet hun werk doen als er te veel mensen in het gebied rondlopen en wegens corona is het aantal bosrecreanten flink gegroeid. Ook komen mensen steeds vroeger. Daarnaast mogen de jachthouders niet in het rustgebied van de wilde zwijnen komen. Conclusie: “Het afschot wordt vaak niet gehaald.” Hierdoor wordt de kans dat je een wild zwijn tegenkomt ieder jaar iets groter.
