Stedendriehoek
Net als over 2019 schrijft de gemeente Zutphen ook over het boekjaar 2020 ‘zwarte cijfers’. Dit betekent dat in het jaar 2020 de baten hoger waren dan de lasten. Ook voor het aanpakken van de corona-effecten kan de gemeente een mooi bedrag reserveren voor 2021. Dit is al aangekondigd in de actualisatie van de bestuursrapportage (Burap-2 2020), maar in de prognosebrief 2020 blijken de cijfers nog beter dan verwacht.
Wethouder financiën Harry Matser (zie foto): “Ik ben erg blij met deze prognosebrief. Het is fijn dat wij 2020 met een positief resultaat afsluiten. Het is ook voor het eerst sinds jaren gelukt om bij deze jaarrekening ook structureel een positief van 500.000 euro te boeken. Toch haal ik mijn stokpaardje van stal: ik doe opnieuw en opnieuw de dringende oproep aan het Rijk om gemeenten structureel te financieren voor structurele kosten. Wij kunnen dan een begroting maken zonder bezuinigingen, waarin wel ruimte is voor vervanging van bijvoorbeeld wegen/fietspaden en investeringen in woningbouw en een sociaal-economisch krachtig Zutphen. Maar ondanks alles ben ik erg tevreden met deze positieve brief.”
De prognosebrief is een memo van het college aan de gemeenteraad waarin wordt aangegeven met welk jaarrekeningresultaat de raad rekening kan houden. Dit resultaat blijft een prognose, omdat de accountant nog zijn oordeel moet vellen over de cijfers. Hierdoor is er altijd nog de mogelijkheid dat er iets verandert in de prognosebrief. Matser: “In de afgelopen jaren zijn de uiteindelijke jaarrekeningcijfers echter nauwelijks veranderd door de accountantscontrole. Ik ga er dan ook vanuit dat de cijfers niet of nauwelijks zullen wijzigen.”
Natuurlijk blijft het bijzonder dat de gemeente enerzijds fors heeft moeten bezuinigingen en anderzijds een resultaat behaalt, inclusief corona-effecten, van ruim 10 miljoen euro. De gemeente wordt vooral gefinancierd door de Algemene Uitkering van het Rijk. Deze uitkering is de laatste jaren onder druk komen te staan vanwege structurele bezuinigingen in het Sociaal Domein (jeugdzorg) en onvoldoende vergoeden van nieuwe taken en stijgende autonome kosten (bijvoorbeeld vergoeding stijgende loonkosten zorg). Incidenteel (eenmalig) werden deze kosten soms achteraf deels gecompenseerd door het Rijk. Deze compensatie is onzeker waardoor de gemeente, vastgelegd in haar eigen financiële kaders, daar bij het opstellen van de begroting geen rekening mee kan houden.
Een structureel sluitende begroting betekent dat alle structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Als de structurele baten lager zijn dan de structurele lasten, betekent dit dat er óf moet worden bezuinigd óf dat de lasten voor inwoners en bedrijven stijgen door onder andere verhoging van de Onroerend Zaak Belasting. De gemeente Zutphen heeft de afgelopen jaren een combinatie van deze twee mogelijkheden doorgevoerd.
Vervolgens blijkt het Rijk de gemeente wel degelijk van extra geld te voorzien, maar dit betreft incidentele extra stortingen. In 2020 ging dit om enkele miljoenen euro’s. Het zou mooi zijn als het Rijk deze extra middelen een structureel karakter geeft; dat betekent namelijk dat bij het opstellen van de begroting de geraamde baten hoger zijn dan de geraamde lasten en er niet bezuinigd hoeft te worden. Samen met heel veel andere gemeenten maakt Zutphen zich hier sterk voor bij het Rijk.
Desondanks is het een mooie prestatie van de gemeente dat, in deze toch moeilijke financiële tijden, de gemeente in staat is gebleken om dit financieel resultaat te behalen. Het college benadrukt dat deze prestatie is bereikt doordat college en organisatie zich goed bewust zijn van de netelige financiële situatie en zich daartoe op de juiste wijze hebben verhouden. Matser: “Ondanks alles ben ik toch erg blij met het resultaat.”
