Stedendriehoek
Foto: Rob Voss
Foto: Rob Voss
Foto: Rob Voss
Foto: Rob Voss
Half mei 2018 trad Wim Willems (Lokaal Apeldoorn) aan als wethouder Burgerparticipatie & Revitalisering van de gemeente Apeldoorn. Onder het kopje revitalisering valt onder meer het relatief nieuwe begrip Smart City. Samen met wethouder Michiel van Willigen uit Zwolle deelt Willems tevens het voorzitterschap van de werkgroep Smart City binnen de G40: veertig steden in ons land met meer dan 100.000 inwoners.
“In hoofdlijnen gaat Smart City over de inzet van moderne (informatie)technologie, die ten dienste staat van inwoners, bezoekers en bedrijven van een stad (gemeente), waarbij duurzaamheid en kwaliteit van leven (comfort) vaak centraal staan”, licht Willems toe. “Vaak wordt gedacht dat Smart City zich puur richt op technologie, maar die dient juist meer als middel dan als doel om voor onze inwoners een leefbaarder stad te creëren.”
“Als gemeente Apeldoorn zijn we al met een aantal Smart City-achtige activiteiten bezig, die een bijdrage kunnen leveren aan vraagstukken op het gebied van klimaat, duurzaamheid, verkeer en wonen. Dit doen we als overheid samen met ondernemingen, het onderwijs en organisaties: de vier O’s. Daarbij stellen we ons altijd de vraag: ‘willen we wat kan?’ Dit brengen we in bij alle programma’s en projecten waar we vanuit Smart City een bijdrage aan leveren. Het delen en combineren van deze informatie levert kennis op die van belang kan zijn voor het besturen van onze gemeente. Tevens kan het delen en genereren van deze informatie burgerparticipatie stimuleren, bijvoorbeeld in de vorm van ‘citizen science’. Onze ambitie is om Smart City-ontwikkelingen ook de komende jaren verder uit te werken en hierin een landelijk voortrekkende rol te nemen.”
De digitalisering van Apeldoorn zoals die in 2018 was opgenomen in het coalitieakkoord, heeft sindsdien een hoge vlucht genomen. “Er lag toen niet per se een draaiboek klaar voor wat er in de stad moest gebeuren op dit vlak; feitelijk zijn de huidige ontwikkelingen organisch ontstaan, dankzij de hulp van inwoners, bedrijven en kennisinstellingen. Neem bijvoorbeeld het project Talking Traffic, oftewel: slimme verkeersoplossingen. Het betreft hier verkeerstoepassingen die de doorstroming en verkeersveiligheid op het wegennet verbeteren. Realtime informatie-uitwisseling tussen weggebruikers en verkeerssystemen. Samen met de gemeente Deventer hebben wij dit project ingezet. Het heeft er onder andere al toe geleid dat mogelijke aanrijdingen op het spoor tussen auto en trein voorkomen konden worden. Plus het draagt bij aan een duurzamer Apeldoorn, omdat er dankzij deze maatregelen energiezuiniger wordt gereden.”
Een verkeerslicht dat fietsers eerder groen geeft als het regent. Lichtjes op een kruising die aangeven of er een fietser aankomt. Sensoren die meten hoe schoon de lucht is rondom een basisschool. Het zijn maar een paar voorbeelden van Smart City Apeldoorn. “We werken inmiddels met veel verschillende sensoren, die ook veel verschillende dingen meten, zoals luchtkwaliteit en geluidsdichtheid. Daarbij moet je bijvoorbeeld denken aan tien meetplekken rond de geluidsoverlast van vliegveld Lelystad Airport. Daarnaast hebben we vijf sensoren hangen aan de randen van de binnenstad – aan de Stationsstraat, Asselsestraat, Paslaan, Molenstraat Centrum en Korenstraat; ze meten onder andere geluidsdruk, temperatuur en luchtvochtigheid, en de aanwezigheid van een aantal stoffen in de lucht, namelijk uitlaatgas, fijnstof en CO2. De informatie van de sensoren wordt verzameld en aan de hand van deze gegevens kunnen we keuzes maken die van de binnenstad een nog fijnere plek maken.”
Relatief nieuw binnen de Smart City-ontwikkelingen zijn de detectoren die meteen zichtbaar maken of er parkeerplekken vrij zijn. “Ze zijn aangebracht op de parkeerterreinen aan de Rosariumstraat en aan de Stationsstraat. Het systeem werkt uitstekend, hebben we inmiddels al gemerkt”, stelt Willems tevreden vast. “De detectoren signaleren de auto op basis van massa en de verandering in het magnetisch veld. Er komen geen camera’s. Kenteken en gebruiker worden beide niet bekend, zo garanderen we de privacy van de inwoners. De piekmomenten op de parkeerplaatsen, op zaterdag, hebben we keurig in kaart nu en daar kunnen we voortaan op sturen, zodat automobilisten niet onnodig rondjes hoeven te rijden. Daarbij levert dit omwonenden ook nog eens minder uitstoot op.”
Centraal Beheer heeft vorig jaar, in samenwerking met de gemeente Apeldoorn, Bikescout geïnstalleerd ter hoogte van de inrit van het kantoor aan de Laan van Malkenschoten. Willems: “Bikescout is een ingenieus systeem van bouwbedrijf Heijmans, dat met led-licht in het wegdek waarschuwt voor naderende fietsers. De in- en uitrit aan de Laan van Malkenschoten is behoorlijk druk en vrij onoverzichtelijk. Veel fietsers, automobilisten en voetgangers maken daar dagelijks gebruik van. Er zijn verschillende rijrichtingen die er samenkomen. Bestuurders gaven aan soms het gevoel te hebben dat je ogen in je achterhoofd moet hebben. Daarom zijn er maatregelen genomen onder de noemer Bikescout, een systeem dat fietsers, voetgangers, brommers, scooters en e-bikes detecteert op snelheid en positie, waardoor knipperlichten in het wegdek automobilisten op het juiste moment waarschuwen en extra alert maken. Uit onderzoek blijkt dat dit daadwerkelijk leidt tot minder ongevallen. Ook geven de weggebruikers aan dat hun gevoel van veiligheid is verbeterd. Ik vind dit project een fantastisch voorbeeld van een publiek/private samenwerking die het mogelijk maakt om een innovatieve oplossing te realiseren.”
Een volgend speerpunt binnen Smart City Apeldoorn is de aanleg van een glasvezelnetwerk in heel Apeldoorn, het buitengebied en de zeven kernen. “Met glasvezel zijn er in Apeldoorn weer meer mogelijkheden op het gebied van internet nu en in de toekomst. Dat is mooi, voor ondernemers, voor het onderwijs en voor mensen thuis. Ik ben er trots op dat Apeldoorn één van de eerste steden is waar op zo’n grote schaal gestart is met de uitrol van een breedband netwerk”, aldus de wethouder. “Ook voor de uitrol van het 5G-netwerk en de verwerking van deze datastromen is de aanleg van glasvezel noodzakelijk. Zeker in coronatijd, nu meer mensen dan ooit thuiswerken, doen we er als overheid goed aan onze inwoners te faciliteren met sneller internet en betere verbindingen.”
Bedrijven spelen dus een belangrijke rol binnen Smart City Apeldoorn, zie het voorbeeld van Centraal Beheer bij het Bikescout-project. Maar ook het onderwijs laat zich in dezen niet onbetuigd, heeft Willems ondervonden. “In februari van dit jaar is Aventus gestart met de mbo-opleiding Domotica. In deze opleiding wordt een perfecte verbinding gelegd tussen IT en de zorg. Dankzij de ontwikkelingen en inzichten die hieruit voortkomen, wordt het oudere inwoners mogelijk gemaakt om langer zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Daar ben ik enorm trots op.”
Tenslotte vestigt de wethouder graag nog even de aandacht op het door de gemeente Apeldoorn ingestelde Smart City Café. “Maandelijks werken we hierin met thema’s, waarbij relaties worden gelegd tussen de overheid, ondernemers en inwoners. Dat levert veel bruikbare informatie op waar we mee aan de slag kunnen.”
Willems is klaar met zijn betoog, maar toch wil ik – nieuwsgierig als mijn beroep vereist – nog even van ‘m weten welke positie Apeldoorn momenteel inneemt binnen de G40 waar hij voorzitter van is. “Wat denk je?” vraagt hij even belangstellend terug. Ik gok op de voortrekkersrol die Apeldoorn hierin wil spelen en de wethouder glimlacht bevestigend: “Wij staan in de top-vijf. Apeldoorners hebben gauw de neiging om dit in alle bescheidenheid voor kennisgeving aan te nemen, maar ik zeg: daar mogen we met z’n allen best geweldig trots op zijn!”
Dit artikel verscheen in onze ondernemersspecial.
