Stedendriehoek
STEDENDRIEHOEK – Nee, ze zijn ‘niet zo relevant’, was de mening in januari van premier Rutte. Een mening over de Europese Verkiezingen – uitgesproken in Buitenhof – die snel terug werd genomen in de Tweede Kamer. Want je stem uitbrengen is immers altijd lonend, werd vervolgens de boodschap. Op donderdag 23 mei staan de Europese Verkiezingen op het programma. Elke vijf jaar vinden deze verkiezingen plaats. Zo’n 400 miljoen Europese kiezers kunnen zich deze dag uitspreken over de Europese koers van nationale regeringen.
Is het Europees Parlement (EP) nu echt zo belangrijk?
Het EP is, samen met de Raad van de Europese Unie, de wetgever van de Europese Unie (EU). In de Europese Unie zijn de lidstaten vertegenwoordigd. Als de Europese Commissie met wetsvoorstellen komt, worden deze vaak aangepast door zowel de lidstaten als het EP. Ook zijn het deze die onderhandelen over compromissen, waaruit blijkt dat zonder het EP de lidstaten in principe niets kunnen regelen op Europees niveau. Het EP wordt steeds machtiger, alleen al als het gaat om databescherming en handelsverdragen.
De komende jaren staat er voor de EU veel op het spel. Enerzijds kan de EU sterker worden ten opzichte van Amerika en China in onder andere problematiek als migratie en het klimaat, anderzijds betekent een eventueel vertrek van Engeland als lidstaat uit de EU een mogelijk begin van een versplinterd en onder spanning staand Europa. In Nederland kunnen we stemmen op de Nederlandse partijen en kandidaten. Het Europees Parlement (EP) bestaat uit 750 zetels, waarvan er 26 mogen worden ingenomen door Nederland. Afgelopen tijd hebben veel peilingen plaatsgevonden, waarbij de VVD de grootste Nederlandse partij zou worden in het EP, met ruim 16 procent van de stemmen. Met een kleine 12 procent volgt Forum voor Democratie, terwijl GroenLinks met ruim 10 procent de derde plaats inneemt.
Maak burgers betrokken
Als klein landje krijgt Nederland steeds meer Europese belangen. Nationale politiek strijdt immers steeds meer de Europese grenzen over. Migratie, het klimaat, economische ontwikkelingen, maar ook de pulsvisserij – veelvuldig ingezet in Nederland – die verboden werd door het Europees Parlement.
Toch geven landen niet graag de macht uit handen, terwijl landen wel meer ‘Europa’ willen. ‘Geef het Europees Parlement meer macht en zo Brussel meer tegenwicht’, is de mening van hoogleraren Europees recht. ‘Burgers voelen geen affiniteit met Europese verkiezingen doordat deze vrijwel altijd gaan over nationale thema’s, terwijl veel nationaal beleid op Europees niveau is doorgevoerd. Als mensen merken dat de thema’s hen aangaan, zal er een verandering plaatsvinden. Neem alleen al het voorbeeld van de pulsvisserij.’
Op 23 mei naar de stembus
Heel Europa stemt – waarbij Nederland op 23 mei aan de beurt is – inclusief de Britten zolang zij in de Europese Unie zitten. De Europese verkiezingen behoren tot de grootste ter wereld, groter zelfs dan de Amerikaanse verkiezingen. Toch is het aantal Europese stemmers gedurende de jaren flink gedaald. In 2014, toen de laatste EU-verkiezingen plaatsvonden, was de opkomst net iets meer dan 40 procent.
Wie wordt de baas van Europa?
Door te stemmen bepaal je mede hoe groot de fracties worden in het EP en daarmee de koers van Europa. Problematiek betreffende migratie, het klimaat, maar ook de landbouw en visserij zijn issues die afhankelijk zijn van de gekozen parlementariërs. Deze spelen een belangrijke rol bij de Europese wetgeving. Het Europees Parlement bepaalt ook wie voorzitter van de Europese Commissie wordt, de baas van Europa. Frans Timmermans (foto) van de PvdA en Bas Eickhout van GroenLinks zijn de Nederlandse kandidaten voor deze functie.
Dit jaar hebben de EU-verkiezingen een nieuwe lading gekregen door een aantal ontwikkelingen in Europa. Niet alleen speelt de mogelijke Brexit een rol, maar ook zal er mogelijk een einde komen aan de grote splitsing in rechts en links. Door de komst van talloze nationalistische partijen zijn er in de toekomst meer partijen nodig om coalities te sluiten. Een veranderde verhouding tussen links en rechts zal het gevolg zijn. Maar ook de Brexit speelt een grote rol bij de verkiezingen. Door het uitstel van de Brexit zullen de Britten deze verkiezingen nog van de partij zijn, maar als Engeland alsnog vertrekt uit de EU, vervallen de Britse zetels in het EP. Althans, deels. Er zijn 73 Britse zetels, waarvan er – bij vertrek van Engeland – 46 opzij worden gezet voor eventuele toekomstige uitbreidingen van de EU. De 27 zetels die overblijven, worden verdeeld over lidstaten. Zo krijgt Nederland er 3 zetels bij, bovenop de 26 die ons land op dit moment heeft. Frankrijk en Spanje zijn koplopers met elk 5 extra zetels bij een eventuele Brexit.
Wat de toekomst wordt van het Europese beleid? Dat wordt mede door jou bepaald, als Europeaan, op 23 mei.
