Stedendriehoek
APELDOORN – Gertjan Slob, Directeur Onderzoek bij Locatus, liep op de laatste zondag van juli door het centrum van zijn dorp en het viel hem ineens op dat er veel winkels open waren. “Het bleek koopzondag te zijn. Maar ook viel me op hoe rustig het was. Bij mij in het dorp is het elke laatste zondag van de maand koopzondag. Ik weet het, maar die incidentele koopzondag zit niet in mijn systeem. En blijkbaar geldt dat voor meer mensen in mijn dorp.”
Slob vroeg zich dan ook af of het op meer plekken waar incidentele koopzondagen zijn, zo rustig is. En ook of er dan een verschil is met centra waar de winkels alle zondagen open zijn. In zijn analyse zijn de volgende centra meegenomen met elke zondag koopzondag: Amersfoort, Dordrecht, Groningen, Leeuwarden, Roermond, Venlo. De centra die zijn meegenomen met een periodieke koopzondag, zijn Apeldoorn, Assen, Ede, Hoogeveen, IJsselstein, Lelystad, Oosterhout, Oss, Sittard, Tiel, Veenendaal, Zutphen.
“In veel gemeenten zijn verhitte discussies geweest over de koopzondagen. Of zijn er nog steeds. Een veelgehoorde opmerking is dat bezoekers die op zondag komen, niet meer op zaterdag komen. Dat is dus een interessante stelling om naar te kijken. Voor centra met een incidentele koopzondag heb ik daarom de bezoekersaantallen van de zaterdagen in de eerste helft van 2018 op een rij gezet. Vervolgens heb ik gekeken welke zaterdagen de volgende dag wél en welke de volgende dag géén koopzondag hadden. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, blijken de zaterdagen met een opvolgende koopzondag iets (4%) drukker te zijn dan de zaterdagen waar geen koopzondag op volgt. Uit de cijfers blijkt dus zeker niet dat een zondagopenstelling zorgt voor minder bezoekers op de voorafgaande zaterdag.”
Vervolgens de vraag: wat doet nu een incidentele koopzondag? Slob: “Als er geen koopzondag is, komen er natuurlijk ook bezoekers naar het centrum. Supermarkten in het centrum zijn vrijwel altijd open, mensen bezoeken de horeca of lopen zomaar even een rondje door het centrum. Dus ook als de winkels niet open zijn, komen er nog steeds bezoekers naar het centrum. Gemiddeld blijken de koopzondagen 55% drukker dan niet-koopzondagen in de plaatsen die soms een koopzondag hebben.”
Incidentele versus vaste koopzondagen
“Een beter beeld over hoe druk het nu is, krijgen we door te vergelijken met de zaterdag. Op koopzondagen komen in centra met incidentele koopzondagen de helft van de bezoekers van de zaterdag. Vergelijken we dat met de centra die altijd een koopzondag hebben, dan is het verschil aanzienlijk. Hier trekt een zondag tweederde van het aantal bezoekers op zaterdag. Dat er op zaterdag meer bezoekers komen is ook logisch, omdat op zaterdag de winkels vaak 2 tot 3 uur langer open zijn en er op zaterdagavond meer uitgaanspubliek is dan op zondagavond.”
De eindconclusie van Slob is dus dat een incidentele koopzondag relatief veel minder bezoekers trekt dan een vaste koopzondag. Daarvoor zijn een tweetal verklaringen te bedenken: omdat het niet elke zondag koopzondag is weten veel mensen niet wanneer de winkels nu wel en wanneer ze niet open zijn op zondag. De centra met alle zondagen koopzondag zijn veel meer shopping destination dan de centra met incidentele koopzondagen. Waarschijnlijk is zondag nog veel meer een dag voor recreatief winkelen dan de zaterdag. De echte shopping destinations trekken dan relatief nog meer bezoekers dan op zaterdagen.
