Stedendriehoek
STEDENDRIEHOEK – Kort voor de start van de zomervakantie, op dinsdag 27 juni, deed negentig procent van de basisscholen in Nederland mee aan een prikactie. Tijdens deze actie begonnen alle aangesloten scholen een uur later, om aandacht te krijgen voor de hoge werkdruk en het tekort aan handen in het (basis)onderwijs. “Het lage salaris is een onderdeel, niet de hoofdzaak”, vertelde directrice Gerda Ippel van de interconfessionele basisschool de Windroos in Deventer. Mogelijk krijgt de gevoerde actie in het begin van het nieuwe schooljaar een vervolg.
De basisscholen zijn het er unaniem over eens dat er meer aandacht besteed moet worden aan de problemen in het lager onderwijs. “Het dringt nog niet bij iedereen door”, meent Ippel. “Het wordt steeds lastiger om nieuwe leerkrachten en vervangers te krijgen. Er moet landelijk iets gebeuren.” Een misvatting is dat de meeste leraren meededen aan de prikactie vanwege het geld. “Het lage salaris is een onderdeel van het probleem. De hoge werkdruk en het tekort aan leerkrachten is het belangrijkst voor ons.”
Weinig erkenning
De erkenning voor de gepassioneerde leerkrachten is laag. “We hebben meegedaan aan de prikactie voor meer waardering en facilitering”, legt schoolleider Ella Heutink van de Prins Clausschool in Zutphen uit. “Alle leerkrachten deden mee met de actie mits het ging om de extra ondersteuning in het kader van passend onderwijs. Dat is wat de kinderen verdienen.” Heutink meent dat het beeld van juffen en meesters vaak niet correct is. “De meeste mensen die hier werken hebben een passie voor onderwijs en doen het niet voor het geld.” De schoolleider denkt niet dat alle leraren hadden meegedaan als het strikt gaat om de salarisverhoging. “Omwille van de kinderen doe je dat niet.”
De werkdruk van leraren wordt steeds groter. “We zijn niet alleen bezig met leerontwikkeling, maar ook met mensontwikkeling. Met een stuk opvoeding”, vertelt Heutink. Ouders reageren over het algemeen hetzelfde op de actie van de bewuste dinsdag. Moeder Esther: “Ik vind het goed dat leraren aan de bel trekken, maar of dit de beste manier is, vraag ik mij af.” Moeder Helen heeft een zoon in groep zeven. “Ik kan mij wel deels vinden in de reden waarom de leerkrachten zijn gaan staken. Mijn zoon zit in een gecombineerde klas van groep zes en zeven. Het is vaak onrustig en daar heeft hij wel last van.” Maar of de prikactie effect zal hebben, daar heeft Helen nog een zwaar hoofd in. Haar vriend Mark reageert: “Ze hebben wel een statement gemaakt. Er wordt over gepraat.”
Het bestuur van Leerplein055 in Apeldoorn heeft de actie gesteund. “Wij staan achter de actie en vinden dat de genoemde argumenten er toe doen”, legt voorzitter Fred Berends uit. De organisatie heeft op verschillende manieren haar steun betuigd. “Toen het Primair Onderwijs besloot om het eerste uur een prikactie te organiseren, hebben wij op voorhand besloten daar geen salaris voor in te houden. Ook hebben wij woord en uiting op onze website gedaan, een brief gestuurd aan de ouders hierover en alle medewerkers bericht.” Er is ook een telefoonnummer ingericht voor alle ouders die aangaven vast te zitten met de opvang van hun kinderen. “Daar heeft niemand gebruik van gemaakt. Ouders hebben heel solidair meegewerkt.”
Lage status
Leerplein055 stimuleerde om een ouder en leerkracht naar de onderwijsmanifestatie op het Malieveld in Den Haag te sturen. Een van de duizenden leerkrachten die daar aanwezig waren, is Elja Warries van basisschool de Bongerd. “Ik wilde mijn stem laten horen, omdat ik vind dat die niet genoeg gehoord wordt. Ik vind dat beleidmakers te vaak dingen over je hoofd heen organiseren en telkens knikken wij weer mee. Daar zijn we een beetje klaar mee.” De leerkracht van groep drie zit al ruim tweeëndertig jaar in het onderwijs en heeft beleidsmatig al flink wat meegemaakt. “Ik vind het eigenlijk belachelijk dat een beroep met zo’n grote maatschappelijk impact, zo’n lage status heeft.”
De situatie zal niet van vandaag op morgen veranderen. Wel hoopt Warries dat het in ieder geval op de politieke agenda wordt gezet. “We heben de oppositie recht in de ogen kunnen kijken. Ik heb wel gevoeld dat zij zien dat het urgent is. En ze staken ook hand in eigen boezem. Maar wij, de scholen, hebben het ook te ver laten komen.” Bestuurslid Louis van Stiphout van stichting Quo Vadis denkt dat de prikactie wel effect heeft gehad. “Het roept in de publiciteit reacties op. Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Sander Dekker heeft zich erover uitgelaten. Ik denk dat het ook wel invloed zal hebben op de formatie.”
Mochten de acties geen effect hebben, is de kans op een staking in september aanwezig. Leerplein055 blijft acties voor minder werkdruk en beter salaris steunen. Leerkracht Warries blijft in ieder geval actie voeren. “Ik knok voor goed onderwijs, goede voorzieningen en goede arbeidsvoorwaarden, dat komt ook de kinderen ten goede.”
